Erdogan dreigt: ‘Griekse eilanden waren van ons’

“De eilanden in de oostelijke Egeïsche Zee waren van ons.” Deze uitspraak van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan lijkt de verhoudingen tussen Turkije en Griekenland (weer) op gespannen voet te zetten.

Dat Erdogan niet te spreken is over Vredesverdrag van Lausanne, dat in 1923 de landsgrenzen tussen Turkije en Griekenland bepaalde, heeft hij de afgelopen weken regelmatig duidelijk laten weten. Hij meent dat Turkije destijds de eilanden in de Egeïsche Zee heeft weggegeven aan de Grieken en beschouwt het vredesverdrag als verraad: “We hebben de huidige grenzen nooit vrijwillig geaccepteerd.”

“In Lausanne hebben wij eilanden weggegeven die zo dicht bij ons liggen dat we de stemmen van ginder tot hier kunnen horen. Is dat een overwinning? Dat waren onze eilanden. Daar staan onze moskeeën en heiligdommen”, aldus Erdogan, die gisteren liet weten geen begrip te hebben voor boze reacties uit Griekenland. Het heeft er alle schijn van dat de Turkse president  droomt van een nieuw Groot-Turkije – vergelijkbaar met de glorietijd van het oude Ottomaanse Rijk.

Op de Turkse staatstelevisie worden kaarten vertoond die het Verdrag van Lausanne terugdraaien en een land laat zien dat zich uitstrekt tot ver buiten de huidige landsgrenzen. Op die kaart wordt Griekenland vanaf de grens met Turkije tot Thessaloniki en enkele Griekse eilanden in de Egeïsche Zee bij Groot-Turkije gerekend. Verder strekt het ‘nieuwe’ land zich uit tot voorbij Aleppo en Kobani in Syrië, een stuk van Bulgarije en het noorden van Irak met de steden Kirkuk, Erbil en Mosul – gebieden waar Turkije na de Eerste Wereldoorlog aanspraak op dacht te maken, maar bij het Vredesverdrag van Lausanne niet kreeg.

De Griekse premier Alexis Tsipras uitte kritiek op de Turkse president en noemde diens uitlatingen over de grenzen tussen de twee landen ‘gevaarlijk’. “Het in twijfel trekken van het Verdrag van Lausanne, waarin de afspraken vastliggen voor de Grieks-Turkse betrekkingen en de status quo in de Egeïsche Zee en zijn eilanden, is gevaarlijk voor de banden tussen beide landen en de regio”, liet Tsipras onlangs weten.

“Er kunnen aanzienlijke verschillen zijn tussen Grieken, maar we staan klaar om ons land te verdedigen en over ons grondgebied valt niet te onderhandelen. Zelfs niet over een centimeter”, zei Tsipras gisteren tijdens een toespraak. “Ik stel voor dat als onze buren dan toch de geschiedenis willen herschrijven, we dat samen doen en op een positieve manier: door een einde te maken aan de illegale bezetting van Cyprus”, voegde de Griekse premier daar nog aan toe.

President Prokopis Pavlopoulos zei eerder deze maand dat de retoriek van Erdogan het niet alleen het Verdrag van Lausanne ondermijnt, maar ook de Grieks-Turkse betrekkingen en de betrekkingen tussen de Europese Unie en Turkije beschadigt.

• Evoking Ottoman past, Erdogan vows to tackle Turkey’s enemies abroad
• Griekenland tijdens de Eerste Wereldoorlog
• Tekst van het Verdrag van Lausanne
• Turkije dreigt Grieken met bezetting Egeïsche eilanden (1994)
• EU negeerde bijna-oorlog Griekenland en Turkije (2005)