Turkije verwijdert Griekse vlag van eilandje

Een Griekse vlag die door drie Grieken werd gehesen op het onbewoonde eilandje Androfotos, is door de Turkse kustwacht weer verwijderd. Dat heeft de Turkse premier Yildirim gezegd.

“We werden geïnformeerd over bepaalde acties van onze Griekse buren die de spanningen in de Egeïsche Zee regelmatig hebben verhoogd”, zei Yildirim in de Turkse krant Sabah. “Onze kustwacht heeft een noodzakelijke ingreep gedaan en de vlag verwijderd.” De premier adviseerde Griekenland om provocaties te vermijden ‘in het kader van een goede burenrelatie’.

Androfotos (Anthropofagoi) ligt in de Egeïsche Zee, vlak voor de kust van de Turkse badplaats Didim. Het is een van de 25 eilanden en 127 eilandjes waarvan de soevereiniteit wordt betwist door Ankara. De Grieken kwamen drie dagen geleden per boot vanaf Fourni naar Androfotos en hesen op het hoogste punt van het eiland de Griekse vlag. Op de website samos24.gr staan enkele foto’s van hun actie. Ze zouden ook op andere eilandjes in de buurt van Fourni een Griekse vlag hebben geplant.

Volgens Yildirim is het incident vergelijkbaar met wat er gebeurde tijdens de Imia-crisis in 1996, toen de twee NAVO-bondgenoten bijna in een oorlog verwikkeld raakten. Toen hesen vier bewoners van het naburige eiland Kalymnos, waaronder de burgemeester, de Griekse vlag op het onbewoonde eilandje Imia.

Provocaties

De verhoudingen tussen Griekenland en Turkije staan al enige tijd weer op gespannen voet, nadat de Turkse president Erdogan in 2016 zei het Vredesverdrag van Lausanne, dat in 1923 de landsgrenzen tussen Turkije en Griekenland bepaalde, niet te accepteren. De relatie werd verder op de spits gedreven door acht Turkse militairen die na de couppoging naar Griekenland vluchtten en niet werden uitgeleverd.

Sindsdien zijn er talloze provocerende acties uitgevoerd in de Egeïsche Zee en schendt Turkije vrijwel dagelijks het Griekse luchtruim. Vorige week crashte een Griekse straaljager bij Skyros na een missie om twee Turkse gevechtsvliegtuigen boven de Egeïsche Zee te onderscheppen. De piloot kwam daarbij om. Ook zitten sinds begin maart twee Griekse militairen – zonder proces – vast in Turkije omdat ze tijdens hun patrouille onder slechte weersomstandigheden van hun route afweken en de Grieks-Turkse grens overstaken.

• Update 16/04: Volgens de burgemeester van Fourni wappert de Griekse vlag nog steeds op Androfotos. De Griekse regering noemde de uitspraken van Yildirim  ‘provocerend’, omdat er geen sprake was van schending van het Griekse grondgebied.
• Update 17/04:  Het plaatsen van Griekse vlaggen op vijf eilandjes ten zuiden van Fourni was geen provocatie richting Turkije maar een spontaan eerbetoon aan Giorgοs Baltadoros, de 34-jarige straaljagerpiloot die omkwam toen zijn toestel bij Skyros in zee crashte. Dat heeft een van de drie mannen die de vlaggen plaatsten verklaard tegenover Griekse media.

 

• Greek-Turkish tension ‘not an issue for NATO,’ alliance chief says
• Turkse schendingen van het Griekse luchtruim in 2017
• Kalymnos schildert Griekse vlag van 375 m² op berg
• Imia Crisis: A tale of two islets

Kalymnos schildert Griekse vlag van 375 m² op berg

Inwoners van het eiland Kalymnos hebben een gigantische Griekse vlag van 375 vierkante meter geschilderd op een berghelling die uitkijkt over de hoofdstad Pothia.

Het blauw-witte gevaarte prijkt vlak onder de Kapel van de Wederopstanding en het Heilige Kruis, in het gebied van Mavrovouni bij Agios Stefanos.  Op deze plek kwamen in 1980 met Pasen vier mensen om het leven toen ze dynamiet afstaken in plaats van gewoon vuurwerk.

Er was vroeger een kleinere geverfde vlag te zien op de helling, maar in de loop der tijd zijn de kleuren vervaagd. Volgens de website Kalymnos-news.gr is het idee om een nieuwe vlag te schilderen afkomstig van de gebroeders Ambelas, beiden schilder van beroep. Bij de klus kregen ze hulp van diverse vrijwilligers en een lokaal bedrijf stelde de verf beschikbaar. De broers hopen nu dat de gemeente lampen gaat installeren zodat de vlag ’s avonds verlicht wordt.

De reusachtige vlag is waarschijnlijk niet alleen een eerbetoon aan de vier vuurwerk-slachtoffers, maar ook een uiting van patriottische sentimenten. Kalymnos heeft regelmatig te maken met Turkse provocaties vanwege de Imia-eilandjes die dichtbij liggen en waarvan Ankara claimt dat ze Turks zijn.

• Meer foto’s van de vlag op de berghelling

De grootste Griekse vlag…onder water

De Samos Divers Association vierde de Griekse Onafhankelijkheidsdag gisteren op geheel eigen wijze. Op 15 meter diepte in de zee bij Agia Paraskevi ontvouwden 19 duikers een Griekse vlag van 70 vierkante meter.

Geen Griekse vlag op Canadese garagedeur

Is het een uiting van vaderlandsliefde of een misdaad tegen de goede smaak? Een Griekse vlag houdt de gemoederen in Canada al een paar jaar bezig. Ruim vier jaar geleden schilderde Theodore Antonopoulos de blauw-witte vlag op zijn garagedeur in Montreal om de Europese voetbaltitel van de Grieken luister bij te zetten.

De buren waren echter niet zo te spreken over deze uiting van patriottisme en dienden een klacht in. De gemeente legde Antonopoulos een boete van $138 op en sommeerde hem de schildering te verwijderen.

Antonopoulos tekende bezwaar aan tegen de boete, maar verloor die zaak in 2007. Hij nam daarop de mensenrechtenadvocaat Julian Grey in de arm, die meende dat de  vrijheid van expressie van zijn cliënt in het geding was.

De rechtbank in Quebec heeft nu besloten dat Theodore Antonopoulos de grote Griekse vlag die hij op zijn garagedeur heeft geschilderd, moet verwijderen. Volgens de rechter heeft de gemeente het recht om het schilderen van afbeeldingen op hekken of gebouwen te verbieden.

Antonopoulos  overweegt in beroep te gaan tegen de uitspraak. De vlag prijkt nog altijd op de garagedeur. “En ik ben hem nog altijd niet zat.”

Daarom zijn de Griekse huizen wit met blauw

Spierwitte huisjes met blauwe deuren en kerkjes met blauwe koepels. Griekser kan het bijna niet. Vraag een willekeurig iemand om een Grieks eiland te beschrijven en de kans is groot dat je het bovenstaande antwoord krijgt. Het wit-blauwe plaatje, dat voornamelijk is terug te vinden op de Cycladen, is uitgegroeid tot het visitekaartje (of clichébeeld) van Griekenland.

Katapola op Amorgos

Maar waarom zijn die huizen nou eigenlijk wit? Om alvast een misverstand uit de weg te ruimen: het heeft niets te maken met de Griekse vlag, zoals vaak wordt aangenomen. De voornaamste reden dat de huisjes op de Cycladen stralend wit zijn is nogal praktisch van aard.

Omdat er weinig tot geen hout beschikbaar was op de eilanden, gebruikten de bewoners (donkere) stenen voor het bouwen van hun huizen. Dat bracht wel een probleem met zich mee.  Omdat deze stenen warmte absorberen, werd het binnen ondraaglijk warm in de zomer. Door de buitenmuren een witte kleur te geven, worden de zonnestralen gereflecteerd en blijft het binnen lekker koel.

Loulaki-blauw

De muren worden niet wit geverfd, maar bedekt met een flinke laag pleisterkalk (σοβάς in het Grieks) die is gemaakt van calciumcarbonaat of kalksteen. Een goedkoop en makkelijk te maken middel. Om de boel lekker fris wit te houden, krijgen de huizen minstens één keer per jaar – maar soms zelf wel drie keer – een nieuwe laag kalk.  In de week voor Pasen zijn in ieder geval veel Grieken in de weer met kwast en potten witsel.

Het kenmerkende blauw

Nu is calciumcarbonaat heel helder wit, zo fel dat het je onder de felle Griekse zon hoofdpijn kan bezorgen. Om het oogverblindende wit iets te breken, wordt er een klein beetje blauw aan de kalk toegevoegd. Loulaki, een schoonmaakmiddel met een kenmerkende blauwe kleur dat werd gebruikt om kleding te wassen, bleek te reageren met de pleisterkalk.

Door wat loulaki toe te voegen aan de oplossing, kleurde die ook blauw.  Hoe meer van het middel werd toegevoegd, hoe blauwer de kleur. Omdat de meeste mensen dit reinigingsmiddel in huis hadden, werd blauw een populaire kleur om naast het wit te gebruiken bij het schilderen van de huizen.

 

Ontsmettingsmiddel

Er is nog een historische verklaring voor de witgekalkte huizen. Aan het begin van de 20e eeuw werden de Griekse eilanden geplaagd door ernstige ziekten, waaronder cholera. Vanwege bacteriedodende en ontsmettende eigenschappen was kalk was een goedkoop middel om besmetting te beperken. Het was waarschijnlijk het meest effectieve of zelfs het enige middel dat destijds beschikbaar was voor desinfectie.

De Griekse generaal en dictator Ioannis Metaxas zou daarom in 1936 opdracht hebben gegeven de huizen op de Cycladen wit te kalken en zo de epidemieën het hoofd te bieden.  Metaxas zou ook opgedragen hebben de deuren en kozijnen blauw te verven, zodat de kleuren zouden passen bij  het blauw van de lucht en de zee en het wit van de schuimkoppen.

Santorini

De huizen op Santorini waren van oudsher heel kleurrijk, door het gebruik van intens rood, roodbruin, warm oker, lichtblauw wit en bruin. Het gebruik van kleuren werd een stijlkwestie op het eiland. Tijdens de junta kwam daar verandering in. Vanwege politieke redenen moesten alle huizen in de kleuren blauw en wit worden geverfd. De kleur rood werd bijvoorbeeld in de ban gedaan vanwege associaties met ‘links’.

Hoe dan ook, de kleurencombinatie wit-blauw werd uiteindelijk een handelsmerk van de Cycladen-eilanden. In 1974 werd het zelfs bij wet verplicht om (nieuwe) huizen wit te verven, al waren licht oker, roze en sommige andere lichte kleuren soms ook toegestaan. De nieuwe regels  werden mede ingevoerd vanwege het opkomende toerisme. De idyllische blauw-witte plaatjes op ansichtkaarten en in reisfolders moesten toeristen naar de Griekse eilanden lokken.

Griekse vlag

Het verhaal dat de Grieken hun huizen blauw en wit verfden omdat het tijdens de Ottomaanse bezetting (1453-1821) verboden was om de Griekse vlag te gebruiken, kan naar het rijk der fabelen worden verwezen. Vóór 1821 bestond dé Griekse vlag namelijk nog niet.

De huidige Griekse vlag

De eerste Griekse vlag werd aangenomen tijdens de eerste Nationale Assemblee in Epidaurus in 1822, dus een jaar na het begin van de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog.  Er werden toen twee vlaggen aangenomen: een voor gebruik op land (een eenvoudig wit kruis op een blauwe rechthoek) en een voor gebruik op zee (die eruit zag als de huidige Griekse vlag).  Pas in 1978 werd die laatste de nationale vlag van Griekenland.

De Assemblee koos om twee redenen voor de kleuren wit en blauw in de vlag. Ten eerste omdat de kleuren zo min mogelijk moesten lijken op rood en groen, vanwege de associatie met het Ottomaanse Rijk. En ten tweede omdat het de kleuren zijn van de lucht en de zee in Griekenland.

• De geschiedenis van de Griekse vlag