Geen nieuwe president, wel nieuwe verkiezingen

Griekenland moet begin volgend jaar naar de stembus voor vervroegde algemene verkiezingen omdat het parlement er niet in is geslaagd een nieuwe president te kiezen.

Regeringskandidaat Stavros Dimas kreeg in de derde en beslissende ronde 168 stemmen. Hij had de steun nodig van 180 parlementariërs. In de eerste twee stemrondes kreeg Dimas respectievelijk 160 en 168 stemmen terwijl hij er 200 nodig had.

Het is nooit eerder voorgekomen dat een Griekse presidentskandidaat niet genoeg stemmen kreeg van het parlement.

Het Griekse parlement moet nu binnen tien dagen worden ontbonden, waarna er binnen een maand nieuwe algemene verkiezingen worden gehouden. Die vinden plaats op 25 januari. Premier Samaras heeft voor vanmiddag een kabinetsvergadering gepland.

De Griekse beurs ging vooruitlopend op de laatste stemronde bij de presidentsverkiezingen stevig onderuit. De belangrijkste graadmeter in Athene verloor in de ochtendhandel ongeveer 7 procent en dat verlies is inmiddels opgelopen tot 11 procent

Beleggers vrezen een scenario waarbij de linkse oppositiepartij Syriza de verkiezingen wint. De partij van Alexis Tsipras wil een einde aan de maatregelen van de trojka (EU, IMF en ECB) en opnieuw onderhandelen over de financiële steun die Griekenland krijgt.

Dimas haalt opnieuw onvoldoende stemmen

Er is een derde stemronde nodig om een nieuwe Griekse president te kiezen. Presidentskandiaat Stavros Dimas kreeg ook  in de tweede ronde niet genoeg stemmen.

Slechts 168 parlementsleden spraken hun steun uit voor Dimas, die 200 stemmen nodig had voor de winst. In de eerste ronde kreeg hij 160 stemmen.  Op 29 december volgt de derde en laatste stemronde. Dimas heeft dan 180 stemmen nodig. Lukt dit niet, dan worden er nieuwe parlementsverkiezingen uitgeschreven.

Premier Samaras hoopt dat het niet zover zal komen, omdat er een grote kans is dat de linkse oppositiepartij Syriza dan zal winnen. “Ik heb goede hoop dat we in de derde ronde een nationaal gevaar zullen vermijden”, zei Samaras direct na de tweede stemronde.

De premier waarschuwde eerder al voor een ‘rampzalige terugval’ in de financiële crisis, als Syriza de verkiezingen wint. De linkse partij wil namelijk de Griekse bailout heronderhandelen, waardoor nieuwe economische onzekerheid (in Griekenland en de eurozone) op de loer ligt.

In een televisietoespraak beloofde de premier deze week dat hij eind 2015 vervroegde verkiezingen uitschrijft als het parlement instemt met de benoeming van Dimas als nieuwe president van Griekenland. De onderhandelingen met de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds moeten dan wel zijn afgerond.

Het was een poging van de premier om parlementsleden van andere partijen aan zijn kant te krijgen. Om de benodigde meerderheid te krijgen voor haar presidentskandidaat, zoekt de regering driftig naar steun bij kleinere partijen en onafhankelijke parlemetariërs.

Na de eerste stemronde beweerde Pavlos Haikalis, parlementslid van de rechtse partij Onafhankelijke Grieken, dat iemand hem geld had geboden als hij zou stemmen op Stavros Dimas. Haikalis deed aangifte, maar de Officier van Justitie stelde geen verder onderzoek in omdat er onvoldoende bewijs zou zijn.

Tweede stemronde nodig voor nieuwe president

Zoals verwacht heeft het Griekse parlement geen overeenstemming kunnen bereiken over een nieuwe president. Op 23 december volgt een tweede stemronde.

Stavros Dimas, die de regeringscoalitie vertegenwoordigt en de enige kandidaat is, kreeg maar 160 stemmen van de 295 aanwezige volksvertegenwoordigers (ND, PASOK + 5 onafhankelijke parlementsleden). Volgens de Griekse staatstelevisie onthielden 135 parlementsleden zich van stemming. Dimas had een meerderheid van 200 stemmen nodig.

In de tweede stemronde moet Dimas weer 200 stemmen zien te krijgen, anders volgt op 29 december een derde ronde. Dan heeft hij slechts 180 stemmen nodig. Lukt ook dit niet, dan volgen er nieuwe parlementsverkeizingen. Die zouden dan op 25 januari of 1 februari worden gehouden.

Voor premier Samaras en de Europese Unie zijn vervroegde verkiezingen een doemscenario. Volgens peiling wordt de linkse oppositiepartij Syriza dan de grootste. Partijleider Alexis Tsipras van Syriza wil een einde aan de maatregelen van de trojka (EU, IMF en ECB) en opnieuw onderhandelen over de financiële steun die Griekenland krijgt.

• Griekse presidentsverkiezingen: wat zijn de scenario’s?

Oud-minister Dimas kandidaat Grieks presidentschap

De Griekse regering heeft oud-minister en oud-eurocommissaris Stavros Dimas naar voren geschoven als haar kandidaat voor de presidentsverkiezingen op 17 december.

De 73-jarige Dimas is lid van Nea Dimokratia, de partij van premier Samaras. Dimas was sinds 1980 minister van onder meer Handel, Landbouw, Industrie en Buitenlandse Zaken. Van 2004 tot en met 2009 was hij Europees commissaris voor Milieu. “Hij wordt algemeen beschouwd als een persoon die verenigt en inspireert”, lichtte Samaras de keuze toe.

Het is nog niet duidelijk tegen wie Dimas het moet opnemen. De president wordt gekozen door het Griekse parlement. Voor de eerste en tweede stemronde zijn er 200 van de 300 stemmen nodig. Als er in de eerste twee rondes geen meerderheid wordt behaald zijn 180 stemmen genoeg in de derde ronde. De regeringscoalitie bezet 155 zetels in het parlement.

De ambtstermijn van het huidige staatshoofd Karolos Papoulias loopt begin maart 2015 af. De 85-jarige Papoulias is sinds 2005 president van Griekenland en is bezig aan zijn tweede termijn.

De presidentsverkiezingen stonden oorspronkelijk op de agenda voor februari volgend jaar, maar premier Samaras heeft besloten ze te vervroegen  zodat het Griekenland sterker staat in de onderhandelingen met internationale schuldeisers.

Presidentsverkiezingen twee maanden vervroegd

Het Griekse parlement kiest al op 17 december en niet eind februari een nieuwe president. Premier Samaras heeft de presidentsverkiezingen vervroegd om een sterkere positie te verkrijgen bij het overleg over een nieuw steunpakket.

De aankondiging kwam een uur na de bekendmaking dat het overleg over een nieuwe lening met twee maanden verlengd is. De regering wil de verkiezingen daarmee niet laten samenvallen uit vrees voor politieke onrust. Probleem is wel dat er nog geen kandidaat naar voren is geschoven.

De president wordt gekozen door het parlement. Voor de eerste en tweede stemronde zijn er 200 van de 300 stemmen nodig. Als er in de eerste twee rondes geen meerderheid wordt behaald zijn 180 stemmen genoeg in de derde ronde. De regeringscoalitie bezet 155 zetels in het parlement.

Wordt die benodigde meerderheid niet gehaald, dan moeten er nieuwe parlementsverkiezingen worden uitgeschreven. De grootste oppositiepartij Syriza is in ieder geval niet van plan de regering aan een meerderheid te helpen. “Wij zouden vervroegde verkiezingen verwelkomen”, zei een woordvoerder.

De huidige president Karolos Papoulias (85) is bezig aan zijn laatste termijn.

‘Grexit weer vraagstuk voor Grieken’

De Griekse bevolking moet zich binnenkort mogelijk weer uitspreken of ze willen doorgaan met de euro. Dat heeft minister van Bestuurlijke Vernieuwing Kyriakos Mitsotakis gezegd in een interview met persbureau Bloomberg.

Of het zover komt, hangt af van de presidentsverkiezingen in februari volgend jaar. De president moet worden gekozen door een tweederde meerderheid in het Griekse parlement (180 parlementariërs). De regeringscoalitie van premier Samaras telt 155 parlementariërs. Als het  niet lukt om een president te kiezen, volgen er nieuwe parlementsverkiezingen.

Mitsotakis vergelijkt de huidige situatie met de verkiezingen van mei en juni 2012. Toen ging het er om of de pro-europartij Nea Dimokratia van Antonis Samaras, of het linkse Syriza van Alexis Tsipras zou winnen.

“De realiteit is dat er een klimaat van onzekerheid zal zijn tot februari. De volatiliteit in de markten wordt veroorzaakt door de vrees van vervroegde verkiezingen en de mogelijkheid dat die door een niet normale partij gewonnen zullen worden”, zegt Mitsotakis.

Met die laatste uitspraak verwijst de minister naar Syriza dat in de polls een ruime voorsprong heeft op de ND van Samaras, waar ook Mitsotakis lid van is. “Als er komend voorjaar nieuwe verkiezingen volgen komen de Grieken opnieuw voor het dilemma te staan of ze voor of tegen de euro stemmen“, aldus Mitostakis.

Oppositiepartij Syriza is niet per definitie tegen de euro, maar wil wel een aantal hervormingen – deels – terugdraaien die de EU, de ECB en het IMF de afgelopen jaren eisten in ruil voor noodsteun.

In 2012 dreigde Griekenland uit de euro te stappen en dat zorgde toen voor grote schommelingen op de financiële markten.  Dat Mitsotakis het woord ‘grexit’ in de mond nam, zorgde voor ook nu voor onrust op de markten. De rente op 10-jarige Griekse staatsobligaties steeg met 50 basispunten tot 7,9 procent, de sterkste stijging in twee weken.

Papoulias ingezworen voor tweede termijn

Karolos Papoulias is vandaag ingezworen als president van Griekenland. Papoulias werd in februari herkozen door het Griekse parlement. De 80-jarige Papoulias begint aan een tweede termijn van vijf jaar.

Hij is de zesde president van Griekenland, sinds de herinvoering van de democratie in 1974.  Zijn voorgangers waren Mihalis Stasinopoulos, Konstantinos Tsatsos, Konstantinos Karamanlis, Christos Sartzetakis en Kostis Stephanopoulos.

Papoulias, die lid is van de sociaal-democratische PASOK, was in het verleden twee keer Grieks minister van Buitenlandse Zaken.

President Papoulias herkozen

De Griekse president Karolos Papoulias is door het parlement herkozen. De 80-jarige Papoulias, die aan een tweede termijn van vijf jaar begint, was de enige kandidaat.

Papoulias, die lid is van de sociaal-democratische PASOK, was in het verleden twee keer Grieks minister van Buitenlandse Zaken. In 2005 volgde hij  Kostas Stephanopoulos op als president van Griekenland. Stephanopoulos had het ambt tien jaar bekleed.

Het presidentschap in Griekenland is sinds 1986 een vrijwel geheel ceremoniële functie. Toen werd de de grondwet gewijzigd door de socialisten en werden de bevoegdheden van de president overgedragen aan de premier en het parlement.