Griekenland na 12 jaar af van streng toezicht EU

Vandaag is er na 12 jaar een einde gekomen aan het verscherpte toezicht op de Griekse overheidsfinanciën. De EU stelde de maatregel in, nadat Griekenland in een economische crisis was beland.

Volgens de EU is het verscherpte toezicht niet meer nodig, omdat de Griekse economie er nu veel beter voor staat.

“20 augustus 2022 is een historische dag voor Griekenland en voor alle Grieken”, zei premier Kyriakos Mitsotakis in een videotoespraak. “Het land kan nu uitkijken naar een nieuwe, heldere horizon. Met ontwikkeling, eenheid en welvaart voor iedereen.”

Tussen 2010 en 2018 hebben drie opeenvolgende reddingsoperaties van in totaal zo’n 260 miljard euro Griekenland geholpen om een ​​faillissement en een Grexit te voorkomen.

In ruil daarvoor moest Athene grote hervormingen en harde bezuinigingsmaatregelen doorvoeren, waardoor werkloosheid en armoede toenamen. In augustus 2018 werd het internationale steunprogramma formeel beëindigd.

Dat het verscherpte toezicht wordt opgeheven, betekent niet dat alle controles eindigen. Griekenland blijft onder controle staan tot 2059, wanneer 75 procent van de ontvangen leningen uit de steunpakketten is terugbetaald.

• Greece exits bailout monitoring, but austerity pain lingers
• Greece rid of budget watch but inflation, energy woes bite

Premier Mitsotakis bezoekt aardbevingsgebied, belooft steun

Premier Kyriakos Mitsotakis heeft een bezoek gebracht aan de regio die gisteren werd getroffen door een zware aardbeving. Hij bekeek de situatie in Arkalochori waar veel huizen werden verwoest en ging in gesprek met bewoners die hun zorgen uitten.

Bij de beving, die een kracht had van 5,8 op de Schaal van Richter, kwam één man om het leven en raakten ten minste 20 mensen gewond. Het epicentrum lag op zo’n 25 kilometer ten zuidoosten van Heraklion en 7 kilometer ten noorden van het dorp Thrapsano.

In de dorpen rond het epicentrum raakten vele huizen onbewoonbaar. Honderden mensen hebben de nacht noodgedwongen doorgebracht in tenten of hun auto. Na een inspectie van 396 woningen, bedrijfspanden en openbare gebouwen in de omgeving bleek vandaag dat slechts 55 van deze gebouwen bewoonbaar zijn.

Ook vandaag werden er verschillende naschokken geregistreerd. Een van de schokken had een kracht van 5,4 op de Schaal van Richter. Volgens het Geodynamisch Instituut lag het epicentrum van deze sterke naschok bij Arkalochori, net als de aardbeving van gisteren. Door de nieuwe bevingen zijn er meer scheuren ontstaan in gebouwen in de getroffen regio.

• Forse schade na aardbeving op Kreta
• Dode en gewonden bij aardbeving op Kreta

Griekenland wil dure IMF-lening vervroegd aflossen

Minister van Financiën Christos Staikouras wil een lening van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) vervroegd aflossen. Dat kondigde hij vandaag aan tijdens een bijeenkomst van de Eurogroep in Helsinki.

De Griekse regering hoopt de komende twee maanden 2,9 miljard euro af te lossen, wat neerkomt op 32,9 procent van de resterende 8,8 miljard euro die Athene nog moet terugbetalen aan het IMF. De totale lening aan het IMF moet voor 2024 zijn terugbetaald, maar de nieuwe Griekse regering wil er graag sneller vanaf. In augustus 2018 werd het internationale steunprogramma formeel beëindigd, maar Griekenland blijft voorlopig wel onder extra toezicht staan.

De grootste crediteur van Griekenland, het Europese noodfonds ESM, juicht het voorstel van Staikouras toe. “We zullen de aflossing gaan voorbereiden. Deze stap verbetert de Griekse schuldhoudbaarheid en zal Athene rente besparen”, aldus ESM-directeur Klaus Regling. De 2,9 miljard euro die Athene wil aflossen heeft een rentevoet van 5,13 procent, wat betekent dat het afbetalen een winst oplevert van ongeveer 750 miljoen euro per jaar.

Ook investeerders zijn blij met het voornemen van de Grieken, meldt financieel persbureau Bloomberg. “Griekenland is een hitbestemming geworden”, aldus Alexandros Malamas, verkoophandelaar bij Piraeus Securities in Athene. “De vraag naar Griekse activa van buitenlandse investeerders blijft hoog omdat de regering goed van start lijkt te gaan.”

Varoufakis: Griekenland is nog steeds niet gered

De Grieken moeten na acht jaar weer financieel op eigen benen staan. Het derde programma met noodleningen loopt vandaag af. Maar volgens oud-minister van Financiën Yanis Varoufakis is Griekenland niets opgeschoten met de hulppakketten van de eurolanden en het IMF.

“Griekenland staat nog steeds op hetzelfde punt, zit in hetzelfde zwarte gat, en het zinkt er iedere dag dieper in weg”, zegt Varoufakis in een interview met de Duitse krant Bild. “Een van de redenen daarvoor is dat de bezuinigingen van de schuldeisers investeringen en consumptie belemmeren.”

“De staatsschuld is niet kleiner geworden, maar verder toegenomen. We hebben nu alleen meer tijd om nog meer schulden terug te betalen”, aldus de oud-minister. “De staat is nog steeds bankroet, de bevolking is armer geworden, bedrijven gaan failliet en het bruto binnenlands product is ongeveer 25 procent gedaald. Iedereen is geld verschuldigd aan elkaar, maar niemand heeft geld om zijn schulden terug te betalen.”

Volgens Varoufakis had Griekenland niet gered moeten worden. “Het zijn niet de Griekse banken die werden gered. Het waren de Deutsche Bank en de andere banken in Frankrijk en Duitsland. Wat de Griekse banken en de staat betreft; die hadden niet gered moeten worden. We hadden toestemming moeten krijgen om failliet te gaan en de gevolgen te dragen. Daarna hadden we de kans moeten krijgen om onszelf weer bijeen te rapen en door te gaan. Die reddingsoperaties hebben dat verboden.”

De 57-jarige econoom was van januari tot juli 2015 minister van Financiën van Griekenland. Een dag na het referendum van 5 juli stapte hij op.

• Lees hier het volledige interview met Varoufakis

ESM leent laatste 15 miljard aan Griekenland

Griekenland heeft voor het laatst geld ontvangen uit het Europese noodfonds ESM. Met deze lening van 15 miljard euro komt er een einde aan het steunprogramma.

Volgens ESM-directeur Klaus Regling is het einde van het programma voor het land ‘een mijlpaal’. “De Grieken worden nu beloond voor hun inzet en harde werk in de afgelopen jaren”, aldus Regling.

Van de 15 miljard euro wordt 5,5 miljard gebruikt voor vervroegde aflossingen. De resterende 9,5 miljard wordt toegevoegd aan een al geleidelijk opgebouwde cashbuffer, die dan 24 miljard euro zal bedragen.

Sinds 2012 heeft het noodfonds bijna 204 miljard euro aan gunstige leningen verstrekt aan de Griekse regering. De laatste uitbetaling was enkele weken uitgesteld omdat Duitsland bezwaar maakte. De Duitsers vonden dat Athene niet aan alle vereisten had voldaan, omdat de Grieken weigerden het btw-voordeel af te schaffen voor eilanden die kampen met de migratiecrisis.

Op 20 augustus loopt het huidige programma af en moet Griekenland na acht jaar weer financieel op eigen benen staan. Het is de bedoeling dat het land weer geld kan lenen op de financiële markten. De cashbuffer moet privé-investeerders voldoende vertrouwen geven om met Griekenland in zee te gaan.

Griekenland blijft voorlopig wel onder extra toezicht staan. Vier keer per jaar zullen de financiën worden doorgelicht en Athene moet tot 2060 een primair begrotingsoverschot (vóór rente en aflossing) houden van gemiddeld 2,2 procent.

• Griekenland in augustus weer op eigen benen
• Het ESM & Griekenland

Griekenland in augustus weer op eigen benen

De ministers van de Eurogroep en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zijn het vannacht eens geworden over het afbouwen van de steun aan Griekenland. Vanaf 20 augustus moeten de Grieken na acht jaar weer financieel op eigen benen staan.

Griekenland krijgt een buffer van 15 miljard euro mee en schuldverlichting op langere termijn, door de looptijd van de leningen met tien jaar te verlengen en 5 miljard euro te steken in vervroegde aflossingen. De maatregelen moeten privé-investeerders voldoende vertrouwen geven om weer met Griekenland in zee te willen gaan.

Griekenland blijft voorlopig wel onder extra toezicht staan. Vier keer per jaar zullen de financiën worden doorgelicht en Athene moet tot 2060 een primair begrotingsoverschot (vóór rente en aflossing) houden van gemiddeld 2,2 procent.

‘Historisch moment’

Minister van Financiën Efklidis Tsakalotos liet weten dat de Griekse regering tevreden is met het resultaat. “Ik ben gelukkig. Dit is het einde van de Griekse crisis, we slaan die pagina om. Ik kijk met optimisme naar de toekomst.” Hij voegde er nog aan toe dat de Griekse bevolking de afgelopen jaren het heel zwaar hebben gehad en dat zij snel een verschil in hun portemonnee moeten zien, door economische groei.

Eurocommissaris voor Europese Economische en Financiële Zaken Pierre Moscovici sprak over een ‘historisch moment voor Griekenland’ en zei dat er ‘een nieuw hoofdstuk voor het land begint’. Eurogroepvoorzitter Mario Centeno zei dat ‘na acht lange jaren het Griekse reddingsplan was voltooid’.

Voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker schreef op Twitter dat het akkoord de weg vrijmaakt voor een succesvolle afronding van het programma en een nieuw hoofdstuk voor het land. “Ik zal altijd vechten voor Griekenland om in het hart van Europa te staan. Ik prijs het Griekse volk voor hun veerkracht en Europese verplichtingen, hun inspanningen waren niet voor niets”, twitterde Juncker.

273,7 miljard euro

Sinds mei 2010 heeft Athene 273,7 miljard euro aan noodleningen ontvangen. Daarvan is 241,6 miljard euro afkomstig van de eurolanden en 32,1 miljard euro van het IMF. In ruil voor de leningen moest Griekenland draconische bezuinigingen en hervormingen doorvoeren in onder meer het belastingstelsel, het pensioensysteem en de gezondheidszorg.

Van de 86 miljard euro uit het derde steunprogramma, dat op 20 augustus afloopt, is 20 miljard uiteindelijk niet gebruikt.

Grieken zakken dieper weg in armoede

Na zeven jaren van hervormen, bezuinigen en ‘financiële reddingsoperaties’ staat de Griekse economie er niet veel beter voor dan aan het begin van de crisis. Sterker nog, Griekenland is het enige EU-land waar de economische situatie de afgelopen jaren verder is verslechterd.

Met 23 procent is het Griekse werkloosheidscijfer het hoogste van de EU. Ook is Griekenland het enige land in de Europese Unie waar het minimumloon momenteel lager ligt dan in 2008. Het Griekse minimumloon is nu 684 euro per maand.

Volgens cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat heeft 22,2 procent van de Grieken te maken met ‘ernstige materiële deprivatie’, wat betekent dat ze niet genoeg geld hebben om de elementaire levensbehoeften te kopen. Meer dan 75 procent van de Griekse huishoudens kreeg vorig jaar te maken met een aanzienlijke daling van de inkomsten. Een derde van de huishoudens telt minstens één werkloos persoon en 40 procent moet bezuinigen op voedsel.

Het gemiddelde armoedecijfer in de EU daalde van 8,5 procent in 2008 naar 8,1 procent in 2015. Maar in Griekenland is het cijfer in diezelfde periode bijna verdubbeld. Bij de voedselbank die het centrum van Athene bedient staan 11.000 gezinnen (26.000 personen, waarvan 5000 kinderen) geregistreerd. In 2012 waren dat er nog 2500, in 2014 waren het 6000 gezinnen.

Humanitaire crisis

Die cijfers laten zien dat de drie bailouts van de EU en het IMF Griekenland geen stap verder hebben gebracht. De hervormingen en draconische bezuinigingen die Athene moest doorvoeren om aanspraak te kunnen maken op de leningen van de internationale geldschieters, hebben het land dieper in een (humanitaire) crisis gestort.

Sinds 2010 ontving Griekenland meer dan 250 miljard euro aan hulpprogramma’s, slechts vijf procent van dat geld belandde op de Griekse begroting. De rest werd gebruikt voor de afbetaling van oude schulden en rentebetalingen, bleek vorig jaar al uit een onderzoek van European School of Management & Technology (ESMT).

Premier Alexis Tsipras wees eerder deze maand bij de onderhandelingen met de geldschieters op het trieste lot van de Grieken:”We moeten allemaal voorzichtig zijn ten opzichte van  een land dat werd geplunderd en mensen die zoveel offers hebben gebracht – en nog altijd brengen – in de naam van Europa.”

• Fotogalerij: Greeks slide deeper into poverty
• Statistics explained: Children at risk of poverty or social exclusion
• Radar special: wat is gebeurd met de noodhulp die naar Griekenland is gegaan?
• Studie: Bailouts hielpen banken, geen Grieken

klik op afbeelding voor een vergroting

Dijsselbloem: te vroeg voor schuldverlichting Griekenland

Het is nog te vroeg om te kijken naar echte verlichting van de Griekse schuld. Dat zei minister van Financiën en Eurogroep-voorzitter Jeroen Dijsselbloem in zijn wekelijkse gesprek met RTL Z.

Pas in de tweede helft van 2018, als het huidige hulpprogramma voor Griekenland afloopt, zal gekeken worden naar mogelijke schuldverlichting.  Toch is nu al het een en ander mogelijk, zei Dijsselbloem. De huidige leningen kunnen bijvoorbeeld goedkoper door lagere rentes toe te passen.

Volgens Dijsselbloem is vooral belangrijk dat de Grieken laten zien dat ze blijven hervormen en de begroting op orde brengen. “Op basis daarvan gaan we kijken wat er nodig is aan schuldverlichting”, aldus de bewindsman bij RTL Z. “Een aantal dingen kunnen we nu doen. De huidige leningen kunnen misschien goedkoper worden ingeleend. Daar zou een besparing op mogelijk zijn.”

Op 5 december komt de Eurogroep voor de laatste keer dit jaar bijeen. De ministers van Financiën van de eurolanden zullen dan een aantal Griekse hervormingen beoordelen, waaronder de privatisering van staatsbedrijven.

Het IMF beslist voor het einde van het jaar of het mee gaat doen met het derde hulpprogramma voor Griekenland. Het is nog maar de vraag of de Eurogroep het IMF, dat een voorstander is van schuldverlichting, over de streep kan trekken.

Groen licht voor 2,8 miljard uit steunpakket

Griekenland krijgt 2,8 miljard euro van het vorig jaar overeengekomen derde steunpakket uitgekeerd. Dat hebben de ministers van Financiën van de eurolanden besloten. De uitbetaling wordt wel gesplitst in twee termijnen.

De ministers van Financiën van de eurolanden zijn tevreden dat alle vijftien vereiste structurele hervormingen zijn goedgekeurd. Over twee weken ontvangt Griekenland daarom 1,1 miljard euro voor rente en aflossing op eerdere schulden.

Een tweede deel van 1,7 miljard volgt waarschijnlijk later deze maand, als Griekenland kan aantonen dat het geld voor het wegwerken van betalingsachterstanden ook daadwerkelijk daarvoor is gebruikt. Dat Athene niet meteen al het geld ontvangt, ligt volgens Eurogroep-voorzitter Jeroen Dijsselbloem aan het feit dat niet alle benodigde gegevens op tijd konden worden aangeleverd.

Griekenland zou deze zomer een betaling van ongeveer 7,5 miljard euro krijgen. Maar die transactie werd uitgesteld, omdat de ministers van Financiën van de eurolanden vonden dat Athene de beloofde hervormingen niet snel genoeg had doorgevoerd.

De Eurogroep-voorzitter is ‘optimistisch en positief’ over de ontwikkelingen in Griekenland. “Athene heeft de vijftien maatregelen die we hadden gevraagd geïmplementeerd. De Griekse economie groeit nu drie kwartalen achter elkaar”, aldus Dijsselbloem. Ook Pierre Moscovici, de Europese commissaris voor Economische en Financiële Zaken, meent dat Griekenland op de goede weg is.

De eerste fase van het hulpprogramma – waarin Athene hervormingen moest doorvoeren in ruil voor leningen – is nu afgerond. Over enkele dagen start de tweede fase, waarin vooral wordt gekeken of Griekenland de maatregelen ook uitvoert. Wanneer ook die fase positief wordt afgesloten, kan dat de weg vrijmaken voor een Griekse schuldverlichting en de intrede van het IMF in het hulpprogramma.

Het derde steunpakket bedraagt in totaal 86 miljard euro en het programma loopt tot augustus 2018.

• Griekse minister Katrougalos : Situatie Griekenland wordt stabieler

Tsipras verwacht 3% economische groei in 2017

Premier Alexis Tsipras verwacht dat de Griekse economie volgend jaar met bijna 3 procent groeit. Dat zei hij in een debat met het parlement.

“Alle data wijzen erop dat we het beter doen. We hebben sinds het derde kwartaal van 2016 een positieve groei”, zei Tsipras, die ervan uitgaat dat Griekenland binnenkort een tranche van 2,8 miljard uit het Europese steunpakket zal ontvangen. Het geld is onderdeel van de derde noodlening die in augustus vorig jaar werd toegekend. Die lening bedraagt maximaal 86 miljard euro.

Half oktober worden de economische specialisten van de EU, ECB, ESM (het Europese permanente financiële noodfonds) en IMF in Athene verwacht. Zij moeten beoordelen of Athene voldoende vorderingen maakt met het opgelegde hervormings- en bezuinigingsbeleid en daadwerkelijk in aanmerking komt voor de uitbetaling van de 2,8 miljard.

Ook denkt Tsipras nog voor het einde van het jaar positief nieuws te krijgen over schuldverlichting voor Griekenland. De Griekse schulden bedragen momenteel 176 procent van het bruto binnenlands product. De internationale schuldeisers hebben toegezegd te bekijken hoe de schuldenlast kan worden verlaagd.