Vrijwilligers riskeren celstraf voor hulp aan migranten

klik op de foto om de uitzending van EenVandaag te bekijken

Hulpverleners die migranten en vluchtelingen in nood helpen riskeren in Griekenland een gevangenisstraf van 10 tot 25 jaar. Ze worden verdacht van onder andere spionage, witwassen, lidmaatschap van een criminele organisatie en mensensmokkel.

Pieter Wittenberg is één van de mensen die tijdens de vluchtelingencrisis naar Lesbos reisden om een helpende hand te bieden en die nu worden vervolgd.

De Nederlander was in 2016 drie maanden vrijwiliger voor de organisatie Emergency Response Centre International (ERCI), die destijds samenwerkte met de Griekse kustwacht. In 2018 werden de medewerkers aangeklaagd door de Griekse overheid.

Volgens mensenrechtenorganisaties is het de strategie van Griekenland om hulpverlening te bemoeilijken, zodat minder mensen besluiten de oversteek vanuit Turkije te wagen.

In november 2021 werd de rechtszaak tegen Wittenberg en de 23 anderen voor enkele maanden uitgesteld vanwege een procedurefout.

• EenVandaag maakte een reportage over het verhaal van Pieter en de Duits-Ierse Seán Binder, die zelfs al meer dan 100 dagen in de cel heeft gezeten voor zijn hulp aan vluchtelingen.

• Interview Pieter Wittenberg; ‘Je ruikt de bootjes met vluchtelingen in de nacht’
• Amnesty International over de zaak tegen hulpverleners

Migranten verdronken bij Folegandros

Zeker drie migranten zijn omgekomen nadat de boot waarop zij zaten was gezonken ten zuiden van het eiland Folegandros in de Egeïsche Zee. Hun lichamen zijn geborgen, meldt de Griekse kustwacht.

De migranten zaten op een boot die vanaf de westkust van Turkije op weg was naar Italië. De zoekoperatie kwam op gang nadat ’s avonds bij de kustwacht een melding binnenkwam dat een schip met migranten motorproblemen had en water maakte.

Twaalf opvarenden (zeven mannen, vier tieners en een vrouw) zijn gered en overgebracht naar een ziekenhuis op Santorini. Een aantal mensen wordt nog vermist.

De overlevenden zaten in een plastic sloep die aan het grotere schip was vastgemaakt. Volgens de kustwacht droegen slechts twee van hen reddingsvesten, de boot had geen reddingsuitrusting.

Het is niet duidelijk hoeveel mensen oorspronkelijk aan boord waren. Volgens de meeste overlevenden waren het er 32, maar één persoon sprak volgens de kustwacht van 50 opvarenden.

Syrische vluchteling veroordeeld tot 52 jaar cel

Een Griekse rechtbank heeft een Syrische vluchteling veroordeeld tot 52 jaar cel. De man zou het bootje hebben bestuurd waarmee hij begin maart 2020 samen met zijn vrouw en drie kinderen en 40 anderen illegaal de oversteek maakte vanuit Turkije.

De man, met de initialen K.S., is niet alleen veroordeeld voor illegale grensoverschrijding, maar ook voor de hulp daarbij. Omdat hij de boot bestuurde waarmee de vluchtelingen arriveerden op Chios, heeft hij zich volgens de Griekse rechter automatisch schuldig gemaakt aan mensensmokkel – ook al worden de bestuurders van de boot in Turkije willekeurig aangewezen door de daadwerkelijke mensensmokkelaars.

De Syriër werd vrijgesproken van het opzettelijk in gevaar brengen van mensenlevens. De drie aanvankelijke aanklachten waren goed voor in totaal 93 jaar celstraf. Mensenrechtenorganisaties bekritiseren de rechtsgang en de Griekse interpretatie van mensensmokkel. Zij eisen vrijlating van de Syriër, net als die van honderden soortgelijke verdachten en veroordeelden.

“De Griekse regering wil mensen laten zien dat ze beter kunnen wegblijven uit Griekenland en criminaliseren mensen die vluchten”, zegt Johannes Körner, woordvoerder van You Can’t Evict Solidarity, een campagne die asielzoekers in Griekenland steunt. “Als gevolg daarvan zal K.S. in de gevangenis zitten voor niets…alleen voor het vluchten uit Syrië en Turkije.”

De advocaat van de Syriër -van een hulporganisatie- is in hoger beroep gegaan tegen de celstraf van 52 jaar. De beroepszaak dient waarschijnlijk over een jaar. Tot die tijd blijft de man, die al ruim een jaar in voorarrest zat, vastzitten. Zijn gezin verblijft in een vluchtelingenkamp in Griekenland.

Griekenland beschuldigt hulpverleners van spionage

De Griekse politie heeft een onderzoek ingesteld naar de activiteiten van hulpverleners die, volgens de Griekse autoriteiten, mensensmokkelaars hebben geholpen om migranten en vluchtelingen het land in te krijgen.

Het gaat om in totaal 35 personen uit onder meer Duitsland, Oostenrijk, Noorwegen, Zwitserland en Bulgarije. Ze zijn lid van vier niet-gouvernementele organisaties (ngo’s), waarvan de namen niet openbaar zijn gemaakt.

De medewerkers van de ngo’s worden beschuldigd van het oprichten en lid worden van een criminele organisatie, spionage, schending van staatsgeheimen en schendingen van de immigratiecode.

Volgens de politie hebben de betrokkenen via gecodeerde berichten-apps informatie over posities van de Griekse kustwacht doorgegeven aan smokkelaars in Turkije. Ook zouden ze hen hebben geïnformeerd over de plekken waar de migrantenboten konden aanleggen op Lesbos.

In een verklaring zei minister van Migratie Notis Mitarakis dat de Griekse autoriteiten samenwerkten met veel ngo’s, maar dat ngo’s ‘met illegale activiteiten’ niet getolereerd worden.

• Griekenland onder vuur door pushbacks, vluchtelingen in gevaar op zee
• Migranten opgepakt op Griekse grond en in vlot op zee gezet, ‘Alsof we beesten waren’

Migrantenboot kapseist: 96 mensen gered

Een migrantenboot is afgelopen nacht door nog onbekende oorzaak gekapseisd in de buurt van Rhodos. De Griekse kustwacht heeft 96 mensen uit het water gered.

De boot kwam in de problemen ten westen van het kleine eiland Chalki in de oostelijke Egeïsche Zee. Een opvarende belde het Europese noodnummer, waarna een reddingsactie op touw werd gezet. Volgens de burgemeester van Chalki zijn er geen doden gevallen.

De kustwacht heeft 77 mensen overgebracht naar Rhodos en Karpathos, 19 mensen zijn door de Turkse kustwacht naar Turkije gebracht. Het is niet bekend welke nationaliteit de migranten hebben. Ook is niet duidelijk waar de boot was vertrokken, of wat de bestemming was.

Van de 96 opvarenden zouden 3 mensen door de havenautoriteiten geïdentificeerd zijn als mensensmokkelaars. Zij zijn gearresteerd.

Een woordvoerder van de Griekse kustwacht noemde het één van de grootste en succesvolste reddingsoperaties in de Egeïsche Zee, gezien het aantal migranten, het feit dat het ’s nachts gebeurde en het feit dat veel opvarenden (waaronder kinderen) geen reddingsvest droegen.

Nog altijd proberen migranten en vluchtelingen met bootjes van Turkije naar de Griekse eilanden over te steken. Voor de oversteek in niet-zeewaardige, overvolle opblaasboten of andere schepen betalen ze veel geld aan mensensmokkelaars.

Tanker met 193 migranten strandt bij Kea

Een tanker met 193 migranten aan boord is vanmorgen aan de grond gelopen buiten de haven van het Cycladeneiland Kea. Het schip raakte tijdens slecht weer een golfbreker.

Alle opvarenden konden zelf van boord gaan. Volgens de Griekse kustwacht zijn zij door de gemeente tijdelijk ondergebracht in een plaatselijk hotel. Aan boord waren ook drie mensensmokkelaars, meldt persbureau ANA-MPA op basis van informatie van de autoriteiten.

Het komt zelden voor dat smokkelaars vrachtschepen of tankschepen gebruiken om migranten naar Griekenland te vervoeren. Meestal maken mensen de oversteek vanuit Turkije in opblaasbare bootjes. Het schip was waarschijnlijk onderweg van de Turkse havenstad Canakkale naar Italië.

Kea (Tzia) bevindt zich ver van de Turkse kust. Het is het Cycladeneiland dat het dichtst bij het Griekse vasteland ligt. Kea ligt ongeveer 60 kilometer ten zuidoosten van Athene.

Politie vindt 41 migranten in koeltruck bij Xanthi

De Griekse politie heeft 41 migranten gevonden in een koelwagen op de Egnatia-snelweg in Noord-Griekenland. De Georgische chauffeur van de vrachtwagen is aangehouden.

De politie stopte het voertuig op de weg tussen Xanthi en Komotini net voorbij de tolpoorten. Bij de inspectie van de laadruimte werden de migranten aangetroffen. Lokale media melden dat het waarschijnlijk gaat om Afghaanse mannen in de leeftijd van 20-30 jaar. Ook zaten er enkele kinderen in de vrachtwagen.

Vijftien mensen hadden last van ademhalingsproblemen en zij zijn met ambulances overgebracht naar nabijgelegen ziekenhuizen. “De omstandigheden in de laadruimte waren verstikkend en het is twijfelachtig of de migranten de lange reis naar Thessaloniki zouden overleven”, zei een agent tegen Xanthi News. Volgens de politie stond het koelsysteem in de truck niet aan.

De koelwagen was onderweg naar Thessaloniki. Waarschijnlijk zijn de migranten Griekenland binnengekomen via de rivier de Evros, de natuurlijke landgrens met Turkije.

Kustwacht onderschept migrantenboot bij Zakynthos

De Griekse kustwacht heeft gisteren ten noordwesten van het eiland Zakynthos een zeilboot met 37 migranten onderschept. Ook werden er twee mannen gearresteerd op verdenking van mensensmokkel.

De boot met migranten voer onder Oekraïense vlag en was vermoedelijk onderweg naar Italië toen hij op de Ionische Zee werd tegengehouden door de kustwacht. Het is niet bekend uit welk land de migranten afkomstig zijn.

De autoriteiten onderzoeken of de twee verdachten van 35 en 49 jaar mogelijk deel uitmaken van een internationaal netwerk van mensensmokkelaars.

Volgens officiële cijfers zijn er afgelopen weekend 486 mensen vanuit Turkije aangekomen op de eilanden Lesbos, Chios, Samos, Leros en Kos. Omdat de kampen op de Griekse eilanden overvol zijn, zouden ze met behulp van smokkelaars proberen door te reizen naar Italië.

In de periode tussen 1 januari en 8 september zijn er volgens cijfers van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR ruim 36.000 migranten en vluchtelingen aangekomen in Griekenland. Daarvan maakten er 28.000 de oversteek vanuit Turkije.

Het is het hoogste cijfer sinds 2017. Alleen al in augustus van dit jaar arriveerden 8103 mensen vanuit Turkije op de Griekse eilanden, in augustus vorig jaar waren dat er bijna 3200.

• Regering neemt maatregelen na migratiepiek

Elf migranten omgekomen bij frontale botsing

Bij een verkeersongeluk in het noorden van Griekenland zijn elf mensen om het leven gekomen. Onder de doden is zeker één kind. De politie denkt dat het gaat om mensen die onlangs vanuit Turkije illegaal de grens zijn overgestoken.

Het ongeluk gebeurde vanmorgen iets na 05.00 uur bij Sarakina, in de buurt van de stad Kavala. De bestelbus waarin de slachtoffers zaten was onderweg naar Thessaloniki. Het voertuig botste frontaal tegen een vrachtwagen die in tegengestelde richting reed. Beide voertuigen vlogen in brand.

Het bestelbusje reed met hoge snelheid over de Egnatia-snelweg. De chauffeur, van wie de politie vermoedt dat het een mensensmokkelaar was, had even daarvoor een stopteken genegeerd bij een politiecontrole. Het busje had volgens de politie valse kentekenplaten en was ook in het verleden betrokken bij het vervoer van migranten.

Alle inzittenden van de bestelwagen kwamen om het leven. Volgens de politie waren de lichamen verbrand en niet meer herkenbaar. De chauffeur van de vrachtwagen kon zich op tijd in veiligheid brengen en is in een ziekenhuis behandeld aan zijn verwondingen.

De Griekse autoriteiten zien de laatste maanden een toename van personen die illegaal de Turks-Griekse grens oversteken. Dit jaar zijn al 12.000 mensen de Evros-rivier, de natuurlijke grens tussen de twee landen, overgestoken. De meesten van hen gaan richting Thessaloniki, waar ze zich bij politiebureaus melden en asiel aanvragen.

Vijf hulpverleners vrijgesproken van mensensmokkel

Vijf leden van buitenlandse hulporganisaties die beschuldigd werden van een poging om migranten naar Griekenland te smokkelen, zijn door een rechtbank op Lesbos vrijgesproken.

Het gaat om drie Spaanse brandweermannen die op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis naar Griekenland kwamen om te werken voor Spaanse organisatie Proem-Aid en twee leden van de Deense ngo Team Humanity. Op 14 januari 2016 werd het vijftal gearresteerd, terwijl ze probeerden boten met migranten en vluchtelingen te helpen.

De Spanjaarden vertelden dat ze hun vakantiedagen opnamen en naar Griekenland gingen om levens te redden na het zien van de beelden van het verdronken jongetje Aylan. Ze deden een beroep op hun status als professionals en zeiden dat ze zich altijd aan de regels hielden en de autoriteiten op de hoogte hielden van hun acties. De Griekse kustwacht bevestigde de samenwerking en benadrukte dat ze zelf ook meerdere keren om hulp van de vrijwilligers vroegen.

De hoofdaanklager vond dat ze zich schuldig hadden gemaakt aan mensensmokkel, maar de rechtbank oordeelde dat de vijf geen misdaad begingen. De rechter besliste dat de vijf hulpverleners het land mogen verlaten en dat ze hun betaalde borgsommen terugkrijgen. Om hun proces in vrijheid af te wachten hadden de Spanjaarden en een Deen elk een borgsom van 5000 euro betaald, de andere Deen moest 10.000 euro borg betalen.

Als ze schuldig waren bevonden, had de vijf mannen een gevangenisstraf van maximaal 10 jaar per ‘binnengesmokkelde’ migrant boven het hoofd gehangen.