De ‘held van de Egeïsche zee’ overleden

Duizenden mensen die in 2015 en 2016 van Turkije naar Lesbos probeerden te komen, werden door hem van de Egeïsche Zee gered. Kyriakos Papadopoulos verwierf zelfs internationale bekendheid met zijn heroïsche inspanningen. De 44-jarige kapitein van de Griekse kustwacht is gisteravond onverwacht overleden aan een hartaanval.

In 2016 ontmoette Papadopoulos de toenmalige Bondskanselier van Oostenrijk Werner Faymann en de Griekse premier Tsipras op Lesbos. Gevraagd naar het aantal mensen dat hij van zee had gered antwoordde de kustwachtkapitein: “Meer dan 5000.” Faymann verstond het verkeerd en zei dat “vijf levens heel belangrijk zijn.” Toen hem werd verteld dat Papadopoulos 5000 zei in plaats van 5, reageerde de kanselier verbijsterd met “Je bent een echte held.”

Papadopoulos, wiens familie vluchtte uit Nicomedia in Klein-Azië (het huidige Izmit in Turkije), was de centrale figuur in de korte documentaire 4.1 Miles van de Griekse Daphne Matziaraki. Zij voer één dag (op 28 oktober 2015) mee met de kustwachtkapitein, die ieder uur moest uitrukken om mensen te redden die de oversteek van 4,1 zeemijl waagden tussen de Turkse kust en het Griekse eiland Lesbos.

In september 2016 won 4.1 Miles een Student Academy Award, een prijs die jaarlijks door de organisatie van de Oscars wordt uitgereikt aan de beste studentenfilms. De documentaire werd ook genomineerd voor een Oscar in de categorie Beste Korte Documentaire, maar viel niet in de prijzen.

De korte docu 4.1 Miles:

Drie Nederlandse toeristen gewond bij busongeluk

Bij een ongeluk met een touringcar op Lesbos zijn drie Nederlandse toeristen gewond geraakt. Het ongeluk gebeurde iets na 18.00 uur lokale tijd in de buurt van Larsos, aan de westkant van het eiland.

De bus was onderweg van Molyvos naar de luchthaven van Mytilini, waar de vakantiegangers zouden terugvliegen naar Nederland. Behalve de chauffeur en drie gidsen zaten er 25 passagiers in de bus.

De touringcar raakte door een onbekende oorzaak van de weg, schoot door de vangrail en belandde in de berm. Getuigen vertelden aan persbureau AMNA dat de bus niet te hard hard reed en dat het licht regende toen het ongeluk gebeurde.

De drie gewonde toeristen zijn overgebracht naar het ziekenhuis in Mytilini.

Griekenland verhuist migranten uit overvolle kampen

Griekenland gaat 2000 mensen uit het overbevolkte kamp Moria op Lesbos vóór het eind van de maand overbrengen naar het vasteland. Vandaag is de eerste groep van 100 mensen overgeplaatst naar een nieuw kamp bij de stad Kavala, in Noordoost-Griekenland, dat 1200 personen kan huisvesten.

In de komende weken zullen groepen van maximaal 400 mensen worden verhuisd naar Kavala of naar een kamp in Katsikas, in de regio Ioannina. Nog eens 1000 personen worden in oktober worden overgebracht naar een kamp dat in de buurt van Preveza, in het westen van Griekenland. De verhuizing is van toepassing op kwetsbare groepen en migranten die de asielprocedure hebben voltooid.

Moria is berekend op 2500 mensen, maar volgens cijfers van de Griekse regering zitten er nu bijna 9000 migranten en vluchtelingen. De afgelopen dagen hebben diverse ngo’s (opnieuw) kritiek geuit op de Griekse regering vanwege de slechte leefomstandigheden in het kamp. Vorige week dreigde de de gouverneur van de Noord-Egeïsche regio Moria te sluiten als de problemen niet binnen 30 dagen worden opgelost.

UNICEF sloeg vandaag alarm over de situatie in Moria en andere opvangcentra voor migranten in Griekenland. Veel kinderen hebben grote psychologische problemen en lopen het risico slachtoffer te worden van geweld. Volgens het VN-kinderfonds arriveren er per maand gemiddeld 850 kinderen op de Griekse eilanden.

Een kamp op Samos dat is berekend op 650 mensen, huisvest momenteel ruim 3600 bewoners. Daar zouden deze week al ongeveer 350 migranten zijn overgeplaatst.

Psychologische problemen

Vorige maand luidde de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR al de noodklok over de situatie in de kampen op de eilanden. Een woordvoerder sprak over de slechte sanitaire voorzieningen, gevechten tussen gefrustreerde groepen en een toenemend aantal gevallen van seksueel misbruik.

De coördinator van Artsen zonder Grenzen (AZG) op Lesbos, zei in een reportage van de BBC dat het kamp Moria de slechtste plek is die hij in zijn leven heeft gezien: “Hier wordt alle hoop door het systeem weggenomen.”

In totaal zitten in de kampen op de Griekse eilanden ongeveer 20.500 migranten. De meesten komen uit Syrië, Irak en Afghanistan.

• Gouverneur dreigt met sluiting kamp Moria
• BBC noemt Moria het ‘ergste kamp op aarde’
• In Grieks vluchtelingenkamp proberen zelfs kinderen zelfmoord te plegen
• Vluchtelingen eten gratis in Nikos’ taverne op Lesbos: ‘Eindelijk kan ik ontspannen’

Gouverneur dreigt met sluiting kamp Moria

Als de problemen in het overbevolkte kamp Moria niet binnen 30 dagen zijn opgelost, moet het beruchte opvangcentrum voor migranten en vluchtelingen op Lesbos worden gesloten. Dat heeft de gouverneur van de Noord-Egeïsche regio, Christiana Kalogirou, laten weten aan het Griekse Ministerie van Migratiebeleid.

Milieu- en gezondheidsinspecteurs van het Directoraat volksgezondheid van Lesbos hebben een rapport opgesteld waarin ze stellen dat het kamp ongeschikt is voor menselijke bewoning en gevaarlijk voor de volksgezondheid en het milieu. Ze stellen dat de overbevolking in Moria het risico op overdracht van ziekten verhoogt.

In een deel van het kamp zijn de wc-afvoerbuizen stuk en bij de ingang stroomt afvalwater weg. De inspecteurs hebben ook enorme hoeveelheden afval aangetroffen. Verder is de stank in het kamp niet te harden en zijn er veel vliegen omdat er niet goed schoongemaakt kan worden.

Volgens officiële cijfers verblijven in het kamp circa 8300 vluchtelingen en migranten, terwijl Moria een capaciteit heeft van 2500 mensen. De mensen wonen in containers en dunne tenten. In het kamp breken regelmatig vechtpartijen uit. De omstandigheden in Moria zouden zo slecht zijn dat zelfs kinderen zich van het leven proberen te beroven.

Eind augustus zei een woordvoerder van de VN-vluchtelingenorganisatie nog dat de situatie in Moria ‘een kookpunt’ bereikt. In een recente reportage van de BBC noemde een medewerker van Artsen zonder Grenzen het kamp ‘de slechtste plek is die hij in zijn leven heeft gezien’.

In een brief aan Migratieminister Dimitris Vitsas en de directeur van kamp Moria stelt Kalogirou een ultimatum. Als de problemen die in het rapport worden genoemd niet binnen 30 dagen zijn verholpen, zal het kamp worden gesloten.

Als het kamp inderdaad sluit, is het onduidelijk waar de bewoners dan naartoe moeten. Ook op de andere eilanden zijn de kampen overvol. Tussen mei en september zijn volgens minister Vitsas 3950 mensen van de eilanden naar het vasteland gebracht. Maar in dezelfde periode kwamen ook 5450 nieuwe migranten uit Turkije aan op de Griekse eilanden.

BBC noemt Moria het ‘ergste kamp op aarde’

Bij wijze van hoge uitzondering mocht BBC-journalist en documentairemaker Catrin Nye filmen in kamp Moria op Lesbos. In haar reportage zegt ze dat er sprake is van dodelijk geweld, overbevolking en verschrikkelijke hygiënische omstandigheden.

Momenteel verblijven er ongeveer 9000 mensen in het kamp, dat berekend is op 2500 mensen. Volgens Artsen zonder Grenzen (AZG) is er één toilet per 70 mensen en stinkt het kamp naar een open riool. De hulporganisatie zegt dat de omstandigheden in Moria zo slecht zijn dat zelfs kinderen zich van het leven proberen te beroven.

Luca Fontana, AZG-coördinator op Lesbos, zegt dat het kamp de slechtste plek is die hij in zijn leven heeft gezien. Hij werkte tijdens de Ebola-uitbraken in West-Afrika, maar zegt: “Ik heb nog nooit het niveau van lijden gezien dat we hier elke dag meemaken. Hier wordt alle hoop door het systeem weggenomen.”

Een Afghaanse vrouw die wordt geïnterviewd in de BBC-reportage vertelt dat haar familie de hele dag in de rij staat voor eten en de hele nacht klaar staat om te vluchten – uit angst voor de gevechten die constant uitbreken in het kamp. Ook op de dag dat de filmploeg in het kamp is, breekt er een gevecht uit in de lunchrij en worden er twee mensen neergestoken.

George Matthaiou, woordvoerder namens de Griekse regering over Moria, geeft toe dat de omstandigheden vreselijk zijn, maar legt de schuld bij de EU. “We hebben het geld niet. Je kent de economische situatie van Griekenland. Ik wil helpen, maar ik kan niets doen, omdat de Europese Unie de grenzen heeft gesloten.”

• In Grieks vluchtelingenkamp proberen zelfs kinderen zelfmoord te plegen

Vijf hulpverleners vrijgesproken van mensensmokkel

Vijf leden van buitenlandse hulporganisaties die beschuldigd werden van een poging om migranten naar Griekenland te smokkelen, zijn door een rechtbank op Lesbos vrijgesproken.

Het gaat om drie Spaanse brandweermannen die op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis naar Griekenland kwamen om te werken voor Spaanse organisatie Proem-Aid en twee leden van de Deense ngo Team Humanity. Op 14 januari 2016 werd het vijftal gearresteerd, terwijl ze probeerden boten met migranten en vluchtelingen te helpen.

De Spanjaarden vertelden dat ze hun vakantiedagen opnamen en naar Griekenland gingen om levens te redden na het zien van de beelden van het verdronken jongetje Aylan. Ze deden een beroep op hun status als professionals en zeiden dat ze zich altijd aan de regels hielden en de autoriteiten op de hoogte hielden van hun acties. De Griekse kustwacht bevestigde de samenwerking en benadrukte dat ze zelf ook meerdere keren om hulp van de vrijwilligers vroegen.

De hoofdaanklager vond dat ze zich schuldig hadden gemaakt aan mensensmokkel, maar de rechtbank oordeelde dat de vijf geen misdaad begingen. De rechter besliste dat de vijf hulpverleners het land mogen verlaten en dat ze hun betaalde borgsommen terugkrijgen. Om hun proces in vrijheid af te wachten hadden de Spanjaarden en een Deen elk een borgsom van 5000 euro betaald, de andere Deen moest 10.000 euro borg betalen.

Als ze schuldig waren bevonden, had de vijf mannen een gevangenisstraf van maximaal 10 jaar per ‘binnengesmokkelde’ migrant boven het hoofd gehangen.

Rechtse betogers vallen migranten aan op Lesbos

De politie op Lesbos heeft vanmorgen vroeg tientallen migranten van het Sappho-plein in het centrum van Mytilíni weggehaald en teruggebracht naar kamp Moria. De groep, voornamelijk asielzoekers uit Afghanistan, werd gisteravond belaagd door ongeveer 200 rechtse demonstranten.

De betogers waren op de terugweg van een bijeenkomst voor twee Griekse militairen, die al twee maanden vastzitten in Turkije. Ze trokken naar het centrale plein in de stad en probeerden het politie-kordon dat de migranten bewaakte te doorbreken.

Onder het scanderen van extreemrechtse leuzen en teksten als ‘verbrand ze levend’  gooiden ze fakkels, vuurwerk, stenen en andere projectielen naar de asielzoekers.  De migranten vormden een cirkel om vrouwen en kinderen in de groep te beschermen tegen het geweld. Bij de aanval raakten tien migranten (licht)gewond, meldt persbureau ANA-MPA. De ongeregeldheden verplaatsten zich later ook naar andere plekken in de stad. De politie, die bijval kreeg van linkse betogers, gebruikte volgens lokale media traangas om de aanvallers af te weren.

Regeringspartij Syriza noemde de aanval een ‘goed georganiseerde actie met moorddadige bedoelingen, uitgevoerd door specifieke extreemrechtse, criminele en hooligan-types die niets te maken hebben met het eiland of zijn tradities’.  Volgens Griekse media waren de betogers leden en aanhangers van de extreemrechtse Gouden Dageraad en de Patriottisch Beweging van Lesbos, maar ook leden van een plaatselijke voetbalclub en ‘gewone’ burgers.

Protest op Sappho-plein

De migranten bivakkeren sinds vorige week op het centrale plein in de hoofdstad van Lesbos. Ze begonnen hun protest op het Sappho-plein nadat een hoge rechter bepaalde dat nieuwe migranten die arriveren op de Griekse eilanden de behandeling van hun asielaanvraag mogen afwachten op het vasteland. De uitspraak geldt niet voor mensen die nu in de overvolle kampen op de eilanden zitten.

De burgemeester van Lesbos, Spiros Galinos, deed afgelopen week opnieuw een beroep op de Griekse regering om iets te doen aan de overbevolking in de kampen op Lesbos en andere eilanden.  “Er zijn 10.000 asielzoekers en onze gemeente heeft een bevolking van 27.000 mensen. Ons eiland is opnieuw gegijzeld”, schreef hij in een brief aan de Griekse ministers van Migratiezaken en Openbare Orde. “Lesbos kan dit niet langer aan”, aldus Galinos.

• Zonvakantie op Lesbos kan nog steeds. Sterker nog, je helpt er vluchtelingen mee
• Nieuwe migranten mogen asielaanvraag op vasteland afwachten
• Lesbos: A Greek island big enough for two