De Griekse president Katerina Sakellaropoulou heeft in Thessaloniki meegelopen in de jaarlijkse mars ter herdenking van de slachtoffers van de Holocaust. Dit jaar stond die in het teken van het vertrek van de eerste trein vanuit Thessaloniki naar het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau, op 15 maart 1943.
“Met deze herdenkingsmars herdenken we de slachtoffers van nazisme, fascisme, antisemitisme en delen we mee in het verdriet in van hun nabestaanden”, zei Sakellaropoulou. “We luisteren naar de onthullende woorden van de weinige overlevenden en we verenigen onze stem met de duizenden burgers die dezelfde route lopen, van de getto naar het treinstation, en brengen de universele menselijke boodschap ‘Nooit Meer’ in praktijk.”
Bij de herdenking hadden mensen witte ballonnen bij zich met de boodschap ‘Nooit Meer’ en ze legden rode anjers op de treinsporen bij het oude treinstation, waar 80 jaar geleden de eerste treinen met Joden uit Thessaloniki vertrokken naar de concentratiekampen van de nazi’s waar duizenden van hen werden vermoord.
Thessaloniki was eeuwenlang een toevluchtsoord voor gevluchte Joden uit andere delen van Europa en kreeg daardoor de bijnaam Jeruzalem van de Balkan. Voor de Tweede Wereldoorlog leefden er ruim 50.000 Joden in de stad. In 1943 werden de meesten van hen gedeporteerd naar concentratiekampen, bijna 97 procent overleefde dit niet.
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn vandaag begonnen aan hun driedaagse staatsbezoek in Griekenland. Het officiële bezoek werd al twee keer uitgesteld; één keer vanwege corona en één keer vanwege de oorlog in Oekraïne.
Het koninklijk paar legde vandaag een krans bij het graf van de onbekende soldaat en sprak met de Griekse president Katerina Sakellaropoulou. Koningin Máxima droeg bij de ontvangst in Athene een jurk van het Griekse modelabel Zeus + Dione. Mareva Grabowski-Mitsotakis – de vrouw van premier Kyriakos Mitsotakis – is de mede-oprichter van het merk.
Op het programma staan bezoeken aan de Acropolis, een kinderziekenhuis dat veel samenwerkt met het Prinses Máxima Centrum op het gebied van kinderkanker en twee opvangplekken voor vluchtelingen. In één daarvan worden alleenstaande minderjarige meisjes met een migratieachtergrond opgevangen. Nederland ondersteunt deze opvanglocatie financieel.
Het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima eindigt op 2 november in Thessaloniki.
President Katerina Sakellaropoulou heeft opgeroepen tot een onderzoek naar het afluisteren van de telefoon van PASOK-leider Nikos Androulakis door de Griekse inlichtingendienst (EYP).
Sakellaropoulou noemde de bescherming van het recht op privacy ‘een fundamentele voorwaarde voor een democratische en liberale samenleving’. Ook zei ze dat het respect voor democratie de politiek overstijgt. “De afluisterzaak moet onmiddellijk en volledig worden opgehelderd”, meent Sakellaropoulou.
“Duistere praktijken“
De telefoon van Androulakis, die ook Europarlementariër is, werd vanaf september 2021 enkele maanden afgeluisterd. In juni van dit jaar werd de spyware ontdekt tijdens een verplichte screening van smartphones in het Europees Parlement.
Androulakis noemt het onaanvaardbaar dat de inlichtingendienst van een Europese democratie ‘die rechtstreeks rapporteert aan de premier’ hem heeft bespioneerd. “Ik had nooit verwacht dat de Griekse regering me zou bespioneren met de meest duistere praktijken.”
Premier onder vuur
Gisteren verklaarde premier Kyriakos Mitsotakis dat hij niets afwist van het afluisteren van Androulakis. “Wat er gebeurde was verkeerd. Ik wist er niets van en ik zou het niet hebben toegestaan”, beweerde Mitsotakis, die door de kwestie onder vuur kwam te liggen.
De EYP is een autonoom agentschap dat rechtstreeks verantwoording aflegt aan de Griekse premier. Mitsotakis heeft die verandering zelf ingevoerd nadat hij in 2019 de verkiezingen won.
Baas EYP ontslagen
Naar aanleiding van ‘spyware-gate’ (in Griekenland ook wel Mitsotakis’ persoonlijke Watergate genoemd) zijn EYP-chef Panagiotis Kontoleon en Grigoris Dimitriadis, de algemeen secretaris van het kabinet van Mitsotakis, eind vorige week opgestapt. Dimitriadis – de rechterhand en neef van de premier – was binnen het kabinet het aanspreekpunt Kontoleon, die werd ontslagen.
Behalve Nikos Androulakis werd ook onderzoeksjournalist Thanasis Koukakis vorig jaar enkele maanden bespioneerd door EYP, via Predator-spyware op zijn telefoon.
Ook Europese Commissie pleit voor onderzoek
Ook de Europese Commissie pleit voor een onderzoek naar het afluisteren van de telefoon van Androulakis. Volgens de Commissie zijn lidstaten verantwoordelijk voor het beschermen van de nationale veiligheid. Ze moeten toezicht houden op hun veiligheidsdiensten om ervoor te zorgen dat die de grondrechten volledig respecteren
“Ons standpunt is duidelijk. Elke poging van nationale veiligheidsdiensten om illegaal toegang te krijgen tot gegevens van burgers, inclusief journalisten en politieke tegenstanders, is onaanvaardbaar”, zei ze tijdens een persconferentie.
De Griekse president Katerina Sakellaropoulou en de vice-voorzitter van de Europese Commissie Margaritis Schinas hebben in Thessaloniki meegelopen in een mars ter herdenking van de slachtoffers van de Holocaust.
“De boodschap is pijnlijk relevant omdat sommige mensen het verhaal verdraaien. Het is onaanvaardbaar dat degenen die vechten voor de onafhankelijkheid van hun land nazi’s worden genoemd”, zei Schinas in een verklaring op Twitter. Hij verwees daarmee naar de Russische invasie van Oekraïne, die wordt uitgevoerd onder het voorwendsel van ‘denazificatie’.
“We kunnen ons alleen wapenen tegen de opmars van het kwaad als we de historische kennis doorgeven aan de volgende generatie”, zei Sakellaropoulou. “Als we de herinnering bewaren, we allemaal de empathie hebben om de pijn en het verdriet van de slachtoffers als de onze te voelen en we begrijpen dat de Holocaust deel uitmaakt van van een internationaal historisch erfgoed.”
Thessaloniki was eeuwenlang een toevluchtsoord voor gevluchte Joden uit andere delen van Europa en kreeg daardoor de bijnaam Jeruzalem van de Balkan. Voor de Tweede Wereldoorlog leefden er ruim 50.000 Joden in de stad. In 1943 werden de meesten van hen gedeporteerd naar concentratiekampen, bijna 97 procent overleefde dit niet.
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima brengen van 16 tot en met 18 maart een staatsbezoek aan Griekenland. Het bezoek stond eigenlijk gepland voor december, maar werd uitgesteld vanwege de coronacrisis.
Het koningspaar is uitgenodigd door de Griekse president Katerina Sakellaropoulou. Tijdens het bezoek wordt aandacht besteed aan samenwerking tussen Nederland en Griekenland op het gebied van innovatie, duurzaamheid, migratie, mensenrechten en ook het partnerschap binnen de Europese Unie.
Op het programma staan onder meer een ontmoeting met de president en premier Kyriakos Mitsotakis en een bezoek aan een oncologische kliniek van het kinderziekenhuis Paidon. Die kliniek werkt samen met het Prinses Máxima Centrum op het gebied van kinderoncologie.
Ook gaan Willem-Alexander en Máxima naar Lesbos. Dat bezoek staat in het teken van migratie en duurzaamheid.
President Katerina Sakellaropoulou heeft vanmorgen een krans gelegd bij de Polytechnische School in Athene voor de herdenking van de studentenopstand van 17 november 1973.
De studentenopstand was het hoogtepunt van het verzet tegen de militaire dictatuur. “We eren de slachtoffers, de studenten en alle strijders die opkwamen tegen geweld en wetteloosheid. Hun opofferingen, evenals hun liefde voor vrijheid en democratie, inspireren ons nog steeds”, zei Sakellaropoulou.
De opstand wordt ieder jaar herdacht in Griekenland. Op 15 november wordt de campus in Athene gesloten en op 17 november wordt de herdenking afgesloten met protestmarsen. De mars in Athene, waarbij een Griekse vlag wordt meegedragen waarop nog bloedsporen zichtbaar zijn, begint bij de Polytechnische School en eindigt traditiegetrouw bij de Amerikaanse ambassade. De VS steunden de junta die in Griekenland tussen 1967 en 1974 aan de macht was.
17 november 1973
In de vroege ochtend van 17 november 1973 brak een tank door de poort van de Polytechnische School in Athene. Het was een reactie van de junta op het studentenprotest tegen het militaire regime dat op 14 november was begonnen. Ongeveer 1500 studenten hadden zich verschanst in het gebouw, waar ze een illegale radiozender bouwden die herhaaldelijk dezelfde boodschap uitzond in Athene: “Dit is de Polytechneion! Mensen van Griekenland, de Polytechneion is de vlaggendrager van onze gemeenschappelijke strijd tegen de dictatuur en voor de democratie!”
Een van de stemmen van deze beroemde “Εδώ Πολυτεχνείο”-radiouitzending die Griekse burgers opriep om de opstand te ondersteunen was de latere politica Maria Damanaki. Damanaki, die lid was van de jongerentak van de Griekse communistische partij, werd gearresteerd en gemarteld door het militaire regime.
24 doden
Duizenden jongeren en arbeiders sloten zich aan bij de studentenprotesten en de spanningen namen steeds verder toe. Het leger drukte het studentenprotest na enkele dagen met geweld de kop in; de junta stuurde 25 tanks naar de Polytechnische School. Enkele minuten later crashte een tank door de poort van de hoofdingang, waarop enkele studenten waren geklommen. Volgens officiële cijfers zijn bij de actie van het leger 24 mensen omgekomen.
President Katerina Sakellaropoulou heeft vandaag een bezoek gebracht aan Kalymnos voor de herdenking van de zeeslag bij Gerontas in 1824. Ze noemde de slag ‘een van de meest glorieuze pagina’s van de Griekse Revolutie’.
“Een handvol Griekse schepen leidde de Ottomaanse armada deze wateren in, dankzij de vaardigheid, moed en heldhaftigheid van de bemanning van de vuurschepen en hun kapiteins. Ze verjaagden de Turks-Egyptische vloot en hielden de vlam van vrijheid levend”, aldus de president na het bijwonen van een mis en het leggen van een krans. “De herinnering aan hun glorieuze overwinning zal ons bijblijven, ons leiden en inspireren.”
Sakellaropoulou gooide daarna vanaf een Grieks marineschip een krans in zee om de heldhaftige zeelieden te herdenken. Daarna bezocht ze op Kalymnos het monument voor de gevallen officieren op Imia. Ook bezocht Sakellaropoulou een tentoonstelling over de 200ste verjaardag van de Griekse Revolutie en het maritiem museum van Kalymnos.
29 augustus 1824
De Slag bij Gerontas werd op 29 augustus 1824 uitgevochten bij het eiland Leros in de zuidoostelijke Egeïsche Zee. Een Griekse vloot van 75 schepen versloeg een Ottomaanse armada van 100 schepen, waaraan ook Egypte, Tunesië en Tripoli aan hadden bijgedragen.
Het was een van de meest beslissende zeeslagen van de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog en zorgde ervoor dat het eiland Samos onder Griekse controle stond.
President Katerina Sakellaropoulou heeft vandaag een krans gelegd om de de 47e verjaardag van het herstel van de democratie in Griekenland te herdenken.
Ze deed dat tijdens een ceremonie in Eleftherias Park, in het voormalige detentiecentrum van EAT-ESA in het centrum van Athene. Sakellaropoulou legde een krans bij de buste van Spyros Moustaklis, een legerofficier die werd vervolgd en gemarteld vanwege zijn actieve verzet tegen de junta.
Op 24 juli 1974 – ruim zeven jaar nadat kolonels de macht hadden gegrepen – werd de democratie in Griekenland hersteld. Deze mijlpaal in de moderne Griekse geschiedenis wordt ieder jaar herdacht.
Later vandaag is er in de tuin van de presidentiële residentie de traditionele receptie. Sakellaropoulou ontvangt daar onder anderen politici en vertegenwoordigers van de Griekse verzetsbeweging, de kunstwereld, gezondheidszorg en de strijdkrachten.
Speciale genodigden zijn Magda Fyssas (de moeder van rapper Pavlos Fyssas die in 2013 werd vermoord door een lid van de extreemrechtse partij Gouden Dageraad), Stavroula Axarlian (de moeder van Thanos Axarlian die in 1992 werd vermoord door de terroristische groepering 17 november) en Sofia Bekatorou (de Olympisch zeilkampioene die in 2020 naar buiten bracht dat ze in 1998 seksueel misbruikt was door een Griekse official).
Staatsgreep
Het logo van de junta
In de nacht van 20 op 21 april 1967 pleegde een groep rechtse legerofficieren onder leiding van brigadegeneraal Stylianos Pattakos en de kolonels George Papadopoulos en Nikolaos Makarezos een staatsgreep in Griekenland. Toen de ochtend aanbrak was Griekenland in handen van de militairen en zaten alle vooraanstaande politici, inclusief premier Panagiotis Kanellopoulos, vast.
De grootste bondgenoot van de Griekse junta waren de Verenigde Staten (die ook wapens leverden aan het kolonelsregime) die het rechtse regime prefereerden boven een linkse regering. In mei 1967 stonden namelijk verkiezingen gepland in Griekenland en het had er alle schijn van dat de centrumlinkse partij van voormalig premier Georgios Papandreou als winnaar uit de bus zou komen.
De junta voerde een zwaar repressief regime: de persvrijheid werd afgeschaft, van communisten werd het staatsburgerschap afgenomen en er werd een avondklok ingesteld. Mensen met linkse sympathieën of kritiek op het regime verdwenen achter tralies of werden naar strafkampen op de eilanden gestuurd. Ook theater, muziek en andere culturele uitingen kwamen op een zwarte lijst te staan.
De val van de junta
De studentenopstand van 17 november 1973 geldt als het hoogtepunt van het verzet tegen het kolonelsregime. De opstand op de Polytechnische Universiteit in Athene werd met grof geweld neergeslagen toen het leger met tanks het gebouw bestormde. Volgens officiële cijfers zijn bij deze actie van het leger 24 mensen omgekomen, maar het werkelijke aantal doden ligt vermoedelijk hoger.
Na de studentenopstand deed Dimitrios Ioannidis, een van de juntaleiders, een greep naar de macht. In 1974 organiseerde Ioannidis een staatsgreep op Cyprus. Het kolonelsregime was een aanhanger van het zogenaamde Enosis-gedachte, het streven naar de aansluiting van Cyprus bij ‘moederland’ Griekenland”. Deze coup zou de aanleiding worden voor de Turkse invasie op het eiland – en uiteindelijk ook de val van de Griekse militaire dictatuur inleidde.
‘Metapolitefsi’
Op 23 juli 1974 gaf Ioannidis zijn macht op. Een dag later arriveerde de doorgewinterde politicus Konstantinos Karamanlis, die tijdens de junta in een zelfgekozen ballingschap in Parijs verbleef, in Griekenland en hij vormde onmiddellijk een regering van nationale eenheid. Daarmee begon in Griekenland het proces van overgang van een militair bewind naar een pluralistische democratie.
Konstantinos Karamanlis spreekt het volk toe
Deze overgangsperiode (bekend als de ‘Metapolitefsi’) leidde uiteindelijk tot de oprichting van de Derde Helleense Republiek – het huidige Griekenland.
Bij de parlementsverkiezingen op 17 november 1974 behaalde Karamanlis met zijn nieuw gevormde conservatieve partij Nea Dimokratia 54,4 procent van de stemmen en werd hij verkozen tot premier.
President Katerina Sakellaropoulou is uitgeroepen tot ereburger van Corfu. De speciale ceremonie vond plaats in het Paleis van Sint-Michaël en Sint-George. Ook ontving ze uit handen van burgemeester Meropi Ydreou de Corfiotische Medaille van Verdienste.
De president brengt een bezoek aan het eiland voor de viering van het 157-jarig jubileum van de integratie van de Ionische eilanden met Griekenland. Het was de de eerste uitbreiding van Griekenland nadat het in 1832 als onafhankelijke staat werd opgericht.
“We herdenken de glorieuze ochtend van 21 mei 1864, toen de Britse bewakers werden vervangen door Griekse militaire eenheden, de Griekse vlag werd gehesen bij het fort van Corfu en Thrasyvoulos Zaimis, als een gevolmachtigde van koning George I, officieel de overdracht van de Ιοnische eilanden accepteerde”, zei Sakellaropoulou.
President Katerina Sakellaropoulou heeft vandaag de 46e verjaardag van de herstelling van de democratie in Griekenland herdacht.
Ze deed dat door een krans te leggen in het voormalige detentiecentrum van een ondervragingseenheid van de militaire politie (EAT/ESA) dat werd gebruikt tijdens de junta.
Op 24 juli 1974 – ruim zeven jaar nadat kolonels de macht hadden gegrepen – werd de democratie in Griekenland hersteld. Deze mijlpaal in de moderne Griekse geschiedenis wordt ieder jaar herdacht.
‘Gevochten voor democratie en vrijheid’
“Vandaag is een dag van eer en herdenking voor al degenen die vochten, werden gemarteld en verbannen, zodat wij van de voordelen van democratie kunnen genieten”, aldus de president. “Zij vochten voor democratie, voor vrijheid, voor mensenrechten. En we moeten ze niet alleen eren, maar ook deze herinnering levend houden, zodat we dergelijke momenten nooit meer beleven”, benadrukte ze.
Na de kranslegging bij de buste van Spyros Moustaklis, een legerofficier die werd vervolgd en gemarteld vanwege zijn actieve verzet tegen de junta. werd Sakellaropoulou rondgeleid door het Museum van het Anti-dictatuur Democratisch Verzet.
Staatsgreep1967
In de nacht van 20 op 21 april 1967 pleegde een groep rechtse legerofficieren onder leiding van brigadegeneraal Stylianos Pattakos en de kolonels George Papadopoulos en Nikolaos Makarezos een staatsgreep.
De junta voerde een zwaar repressief regime: de persvrijheid werd afgeschaft, van communisten werd het staatsburgerschap afgenomen en er werd een avondklok ingesteld. Mensen met linkse sympathieën of kritiek op het regime verdwenen achter tralies of werden naar strafkampen op de eilanden gestuurd. Ook theater, muziek en andere culturele uitingen kwamen op een zwarte lijst te staan.
De studentenopstand van 17 november 1973 geldt als het hoogtepunt van het verzet tegen het kolonelsregime. Na de studentenopstand deed Dimitrios Ioannidis, een van de juntaleiders, een greep naar de macht. In 1974 organiseerde hij een staatsgreep op Cyprus.
Het kolonelsregime was een aanhanger van het zogenaamde Enosis-gedachte, het streven naar de aansluiting van Cyprus bij ‘moederland’ Griekenland”. Deze coup zou de aanleiding worden voor de Turkse invasie op het eiland – en uiteindelijk ook de val van de Griekse militaire dictatuur inleidde.
‘Metapolitefsi’
Op 23 juli 1974 gaf Ioannidis zijn macht op. Een dag later arriveerde de doorgewinterde politicus Konstantinos Karamanlis, die tijdens de junta in een zelfgekozen ballingschap in Parijs verbleef, in Griekenland en hij vormde onmiddellijk een regering van nationale eenheid. Daarmee begon in Griekenland het proces van overgang van een militair bewind naar een pluralistische democratie.
Deze overgangsperiode (bekend als de ‘Metapolitefsi’) leidde uiteindelijk tot de oprichting van de Derde Helleense Republiek – het huidige Griekenland.
Geplaatst door Natascha 
Parakalo 