Griekenland lost schuld aan IMF vervroegd af

Griekenland gaat het laatste deel van zijn schuld aan het Internationaal Monetair Fonds (IMF) vervroegd aflossen.

De resterende 1,8 miljard euro wordt eind april terugbetaald aan het IMF. Dat is twee jaar eerder dan gepland. De Europese geldschieters moesten wel eerst instemmen met het plan.

Het Europees Stabiliteits Mechanisme (ESM) gaf groen licht en week daarmee af van zijn eigen eis dat vervroegde IMF-terugbetalingen gelijk met die aan Europese geldschieters moeten worden gedaan.

Het ESM stemde ook in met de vervroegde terugbetaling van 2,65 miljard euro aan leningen die waren verstrekt voordat het Europese reddingsfonds formeel werd opgericht.

Positief signaal

“Dit stuurt een positief signaal naar de markten over de financieringspositie van Griekenland”, zei ESM-directeur Klaus Regling in een verklaring. “Het zal ook een positief effect hebben op het profiel van de Griekse staatsschuld en zal enige besparingen opleveren voor de Griekse begroting.”

Tussen 2010 en 2018 hebben drie opeenvolgende reddingsoperaties van in totaal zo’n 260 miljard euro Griekenland geholpen om een ​​faillissement en een Grexit te voorkomen. Daar tegenover stonden wel harde bezuinigingsmaatregelen waardoor werkloosheid en armoede toenamen.

Sinds augustus 2018 staat Griekenland weer op eigen benen en kan het ook zelf weer geld lenen. Wel blijft het land voorlopig nog onder extra toezicht staan. 

Wilde Griekenland drachmen laten drukken in Rusland?

Een van de onthullingen in een nieuw boek over regeerperiode van de Franse president François Hollande heeft kwaad bloed gezet bij de Griekse regering. In het boek beweren de auteurs dat premier Tsipras aan Rusland zou hebben gevraagd om drachmen te drukken. Griekenland ontkent dat ten stelligste.

In het boek ‘Un président ne devrait pas dire ça’ staat dat Tsipras in de zomer van 2015, toen er serieus rekening werd gehouden met een Grexit, aan de Russische president Poetin heeft gevraagd of er in Rusland nieuwe drachmen gedrukt konden worden. Die zouden nodig zijn bij een vertrek van Griekenland uit de eurozone en de Grieken hadden de mogelijkheid niet meer om de drachmen zelf te drukken.

Hollande zegt dat hij in een vertrouwelijk gesprek met Poetin hoorde van het Griekse verzoek. De twee spraken elkaar telefonisch na het Griekse referendum in juli 2015.

Toenmalig minister van Financiën Yanis Varoufakis heeft in een verklaring laten weten dat er niemand – in Griekenland of daar buiten – is benaderd om het drukken van nieuwe drachmen te bespreken en dat er ook nooit een dergelijke intentie is geweest. Ook parlementsvoorzitter Nikos Voutsis ontkende het bestaan van een dergelijk plan en verwierp de discussie als ‘irrelevant’. Plaatsvervangend minister van Defensie Dimitris Vitsas noemde de beweringen in het boek ‘onzin’.

Het onderwerp ligt erg gevoelig, omdat de Griekse oppositie premier Tsipras er al lang van beschuldigt dat hij in 2015 van plan zou zijn geweest om de eurozone te verlaten. Ook toen deed het gerucht de ronde dat er geheime plannen waren om de drachme weer in te voeren. Uiteindelijk stemde Griekenland onder druk in met een drastisch hervormingsprogramma, dat de weg vrijmaakte voor een nieuw Europees hulppakket ter waarde van 86 miljard euro.

Het  boek ‘Un président ne devrait pas dire ça’  (Een president moet dat niet zeggen)  werd geschreven door journalisten van de Franse krant Le Monde op basis van een reeks interviews met president Hollande.

‘Vijftien eurolanden wilden tijdelijke Grexit’

Vijftien van de negentien eurolanden steunden het plan om Griekenland tijdelijk uit de eurozone te zetten. Alleen de ministers van Frankrijk, Italië en Cyprus zouden tegen het idee zijn geweest – net als de Grieken.

De Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble zei dat in de documentaire Grèce, le jour d’après die gisteren werd uitgezonden op de Frans-Duitse tv-zender Arte.

Schäuble opperde in juli het plan om Griekenland voor minstens vijf jaar uit de eurozone te zetten, als het land niet met betere bezuinigingsvoorstellen zou komen. Tijdens die tijdelijke Grexit had Griekenland de schuldenberg moeten aanpakken, zonder voor verdere problemen in de eurozone te zorgen.

“Ik legde uit dat het misschien in het belang van Griekenland was om voor een bepaalde tijd de eurozone te verlaten, zodat het land zijn economie kon herstellen en zijn concurrentiepositie kon verbeteren,” zegt Schäuble in de documentaire. “Maar ik heb nooit gezegd dat Griekenland eruit moest worden geschopt.”

• De docu Grèce, le jour d’après (in het Frans en het Duits)

‘Griekse crisis leverde Duitsland 100 miljard op’

De Griekse schuldencrisis heeft Duitsland geen windeieren gelegd. Sinds 2010 heeft de Duitse overheid 100 miljard euro (ruim drie procent van het totale bbp) uitgespaard.

Dat hebben economen van het Leibniz-Institut für Wirtschaftsforschung in Halle (IWH) becijferd. Zij bekeken de evolutie van de rente tussen 1 oktober vorig jaar en half juli dit jaar.

Hoe groter de vraag naar overheidsobligaties wordt, hoe minder rente de overheid moet betalen. De langetermijnrente is zelfs een paar keer in het rood gegaan, wat betekent dat beleggers rente moeten betalen om geld te lenen van de Duitse overheid.

Omdat beleggers hun toevlucht zochten in veilige Duitse obligaties, zijn voor Duitsland de kosten om te lenen tussen 2010 en 2015 drastisch gedaald. Bij iedere dreigende Grexit ging het rendement op Duitse obligaties omlaag, bij goed nieuws uit Griekenland steeg het rendement weer.

Zelfs als Griekenland zijn schulden niet kan terugbetalen, profiteert Duitsland. De schade zou dan 90 miljard euro zijn (inclusief het geld van het derde steunpakket) en dat is minder dan het voordeel dat de afgelopen vijf jaar werd behaald.

Niet alleen de Duitsers profiteren van de Griekse crisis. Ook de VS, Nederland en Frankrijk hebben er volgens het IWH-rapport geld aan overgehouden, maar wel in mindere mate.

Varoufakis aangeklaagd wegens ‘hoogverraad’

Een advocaat, een burgemeester en een groep conservatieve parlementariërs hebben een aanklacht ingediend tegen voormalig minister van Financiën Yanis Varoufakis. Dat meldt de Griekse krant Kathimerini.

Varoufakis is als parlementslid onschendbaar, maar het Griekse Hooggerechtshof heeft het parlement gevraagd die onschendbaarheid op te heffen. Daarvoor is nu een onderzoekscomité opgericht.

Volgens een van de aanklagers, advocaat Panayiotis Giannopoulos, heeft Varoufakis Griekenland in gevaar gebracht met zijn plannen voor een parallel betaalsysteem. Giannopoulos beschuldigt de ex-minister ook van hoogverraad vanwege de manier waarop hij met de schuldeisers onderhandelde. Varoufakis zou aangestuurd hebben op een Gexit.

Apostolos Gletsos, burgemeester van de gemeente Stylida in Centraal-Griekenland, acteur en leider van de Teleia-partij, beschuldigt Varoufakis van ‘uitzonderlijk vijandig gedrag’. Gletsos vindt dat door de handelwijze van Varoufakis de Griekse staat risico heeft gelopen op represailles van de andere eurolanden.

Deze week onthulde Kathimerini dat Varoufakis in het geheim werkte aan een paralllel betaalsysteem dat in werking moest treden als het huidige financiële stelsel zou imploderen door de financiële crisis. Hij deed dat in opdracht van premier Tsipras. Ook zou Varoufakis opdracht hebben gegeven om de computersystemen van de Griekse belastingdienst te kraken.

Varoufakis noemde in de Britse krant The Telegraph  en op zijn weblog de aanklachten ‘een politieke moord op hem en de regering van premier Tsipras’. “Het is een poging om de eerste vijf maanden van deze regeringsperiode te vernietigen”, aldus de oud-minister, die zegt dat hij binnen de wetten van het land heeft gehandeld om Griekenland in de eurozone te houden.’

• Weblog Varoufakis: Wat schuilt achter de bizarre beschuldigingen 

Varoufakis werkte aan parallel betalingssysteem

Ex-minister van Financiën Yanis Varoufakis werkte in het geheim aan een plan voor een parallel betalingssysteem. Dat schrijft de Griekse krant Kathimerini.

De krant baseert zich op een uitgelekt telefoongesprek van 16 juli waarin Varoufakis zijn plan uitlegt aan investeerders. Het gesprek is online gezet door de Britse denktank Official Monetary and Financial Institutions Forum (Omfif).

In het gesprek zegt Varoufakis dat er in een klein team werd gewerkt aan de ontwikkeling van een parallel betalingssysteem waarmee de euro ‘met één druk op de knop’ overgezet kan worden naar de drachme. Ook zegt hij toestemming te hebben gegeven om de Griekse belastingdienst te hacken en informatie te kopiëren. Een vertrek uit de eurozone was nooit de bedoeling volgens de voormalig minister.

Varoufakis zou een ICT-expert hebben ingehuurd om in te breken op het het systeem van de belastingdienst en gegevens van Griekse belastingplichtigen – de zogenaamde AFM-codes – te kopiëren. Die codes moesten worden gekoppeld aan geheime reserverekeningen. Deze rekeningen zouden worden geopend als de Griekse banken moesten sluiten omdat de ECB geen noodkredieten meer verstrekt.

Met de ‘nieuwe’ rekeningen zouden Grieken betalingen aan de overheid en derden kunnen doen. Uiteindelijk had het systeem kunnen uitgroeien tot een parallel banksysteem.  Zover kwam het niet, omdat de ICT-expert het systeem van de fiscus niet kon kraken. Op Twitter ontkent Varoufakis dat hij de belastingnummers van de Griekse burgers wilde ‘kapen’. “Ik ben onder de indruk van de verbeelding van mijn lasteraars”, schrijft hij.

Volgens het uitgelekte telefoongesprek gaf de huidige premier Alexis Tsipras in december vorig jaar – dus voor hij met Syriza de verkiezingen won – toestemming voor het ontwikkelen van een schaduwsysteem.  Volgens Varoufakis realiseerde Tsipras zich op een gegeven dat het creëren van een parallel systeem toch te gecompliceerd was. “Ik weet niet precies wanneer hij die beslissing heeft gemaakt, maar ik hoorde het op de avond van het referendum. Dat is de reden dat ik die dag mijn ontslag indiende”, zei Varoufakis in de Daily Telegraph.

Voormalig minister van Energie Panagiotis Lafazanis zou van plan zijn geweest de reserves van de Griekse centrale bank op te nemen om bij een eventuele Grexit de pensioenen en ambtenarensalarissen mee te betalen. Lafazanis, een van de hardliners binnen Syriza, vertelde dit aan de Griekse krant RealNews, aldus persbureau Reuters.

Volgens de Financial Times was Lafazanis zelfs bereid om de gouverneur van de Griekse centrale bank Yannis Stouranaras te arresteren als hij de reserves niet wilde afstaan. Lafazanis noemt deze berichten ‘leugens, fantasie, paniekzaaierij, speculatie en ouderwets anti-communistisch’.

• Statement van Varoufakis over het parallel betalingssysteem 

‘Ongekend harde’ eisen in deal Grieks noodpakket

Na een marathonvergadering van 17 uur hebben de EU-landen een akkoord bereikt over Griekenland. EU-president Donald Tusk meldde dat via twitter. Een Grexit is daarmee voorlopig van de baan.

Volgens Tusk hebben alle landen ingestemd met ingrijpende hervormingen die Griekenland moet doorvoeren in ruil voor een (derde) financieel noodpakket uit het Europese noodfonds ESM. Het zou gaan om een lening van ruim 80 miljard euro voor de komende drie jaar. Daarvan is 10 tot 25 miljard euro nodig om de Griekse banken te ondersteunen.

Om de nieuwe financiële steun ook daadwerkelijk te ontvangen, moet Griekenland aan strenge voorwaarden voldoen. Het pakket maatregelen waarover een deal werd gesloten, wordt gezien als ongekend hard.  De Financial Times meldt dat Tsipras keihard aangepakt tijdens de vergadering. ‘Ze hebben Tsipras gekruisigd,’ zei een van de aanwezigen na afloop.

The Guardian citeert op zijn website een EU-functionaris die spreekt van ‘uitgebreide mentale waterboarding’ van Griekenland. De Engelse krant schrijft dat het pakket neerkomt op ‘het inleveren van de financiële soevereiniteit van Griekenland, in ruil voor het vermijden van een Grexit’.

Afspraken en voorwaarden van de Eurotop:

• Stroomlijning btw-stelsel en innen van meer belastinginkomsten
• Hervorming van het pensioenstelsel
• Wetgeving die de onafhankelijkheid van het Griekse statistiekbureau Elstat garandeert
• Liberalisering van de markten, uitbreiding van koopzondagen
• Modernisering van de arbeidsmarkt
• Versnelde privatisering van staatseigendommen
• Extra bezuinigingen als het begrotingsdoel niet wordt gehaald

De Grieken hebben een week om het justitiële apparaat te reorganiseren en een nationaal fonds op te zetten om zwakke banken te liquideren. Ook moet er op 20 juli een plan liggen over de aanpak van vriendjespolitiek bij overheidsinstellingen. Athene moet bovendien alle nieuwe wetgeving eerst met ‘de instituties’ (EU, ECB en IMF) bespreken voordat het aan het Griekse parlement wordt voorgelegd.

De overheidsbezittingen worden overgeheveld naar een speciaal fonds, dat ervoor moet zorgen dat de verkoop en exploitatie ervan 50 miljard euro oplevert. Dit fonds noemde bondskanselier Merkel essentieel voor het akkoord.  De helft van de 50 miljard wordt gebruikt voor de herkapitalisatie van banken. Van de overige 25 miljard gaat de helft naar schuldaflossing, de rest wordt geïnvesteerd in de Griekse economie.

Er zijn ook afspraken gemaakt over de financieringsbehoefte op de korte termijn. Griekenland heeft voor 20 juli 7 miljard euro nodig en 5 miljard euro voor medio augustus. De Eurogroep komt later vandaag bijeen om een overbruggingskrediet te bespreken.

Premier Tsipras moet er voor zorgen dat het Griekse parlement uiterlijk op 15 juli instemt met de opgelegde bezuinigingsmaatregelen. Dat lijkt een helse klus, want zijn eigen Syriza is intern behoorlijk verdeeld.  Een aantal ministers zal tegen het akkoord stemmen en er zijn nog meer dissidenten binnen de partij. Mogelijk gaat Tsipras zijn kabinet herverdelen.

Parlementsvoorzitter Zoi Konstantopoulou (Syriza) kan een obstakel vormen voor het snel aannemen van wetgeving die de Europese schuldeisers verlangen. Konstantopoulou heeft herhaaldelijk betoogd dat ze de schulden van haar land ‘volstrekt illegaal, hatelijk en onhoudbaar vindt’. De Europese schuldeisers zijn volgens haar afpersers.

• De verklaring van EU-president Tusk
• EenVandaag: Hoe reageren de Grieken op het akkoord? 

Schäuble wil tijdelijke Grexit

 Griekenland zou voor minstens vijf jaar de eurozone moeten verlaten, óf met betere bezuinigingsplannen moeten komen. De Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble heeft dat voorgesteld, schrijft de zakenkrant Frankfurter Allgemeine.  De tijdelijke Grexit is besproken met bondskanselier Merkel en haar coalitiepartner SPD.

De Duitse krant heeft de ‘position paper’ ingezien waarmee Schäuble naar het cruciale overleg van de Eurogroep gaat. “In deze voorstellen ontbreken centrale en belangrijke hervormingen om het land te moderniseren en op langere termijn economische groei en duurzame ontwikkeling te bewerkstelligen”, zo citeert de krant uit het document van Schäuble.

Schäuble liet vandaag voorafgaand aan het overleg al weten dat hij het nieuwste pakket voorstellen van Griekenland ‘niet bevredigend’ vindt. Hij meent dat Athene er afgelopen maanden alles aan gedaan heeft om zijn politieke krediet bij de andere eurolanden te vernietigen. “Op hun toezeggingen alleen kunnen we niet varen”, aldus de Duitse minister.

De Duitser zou Griekenland twee opties willen geven. Of Athene moet met betere voorstellen komen voor financiële steun, waarbij de Grieken voor 50 miljard euro aan staatsbezittingen verkopen. Of het land moet voor minstens vijf jaar de eurozone verlaten. een periode waarin Griekenland de schuldenberg kan aanpakken.

In het geval van zo’n tijdelijke Grexit zou Griekenland volgens Schäuble wel lid blijven van de EU en op ‘groeibevorderende, humanitaire en technische’ ondersteuning kunnen rekenen.

Een Griekse regeringswoordvoerder ontkende tegenover persbureau Reuters dat Schäuble of iemand anders gesproken heeft over een (tijdelijk) vertrek van Griekenland uit de eurozone.

• Profiel Wolfgang Schäuble: Wie is de 72-jarige ‘Herr Nein’?

Dit is het vermeende Duitse Grexitplan pic.twitter.com/DqVnu4px38

— Arjan Noorlander (@noorlanderarjan) July 11, 2015

Eurozone heeft ‘ernstige twijfels’ over Grieks plan

De ministers van Financiën van de Eurozone zijn nog niet enthousiast over de nieuwe bezuinigingsvoorstellen die Griekenland gisteren presenteerde. De Eurogroep komt vandaag bijeen om over de plannen te praten.

Griekenland heeft de komende drie jaar een steunpakket van 74 miljard euro nodig (58 miljard via het ESM en 16 via het IMF) om zijn schulden en rekeningen te betalen.

Een deal om onderhandelingen te beginnen op basis van de Griekse voorstellen ‘is verre van zeker’. “Op papier zijn de voorstellen niet goed genoeg en als ze dat op papier al wel zijn, dan is de vraag of ze wel van de grond komen”, zei Eurogroep-voorzitter Jeroen Dijsselbloem tegen BNR Nieuwsradio. Zowel op het gebied van begrotingsdiscipline als hervormingen schieten de ingediende voorstellen tekort, zei Dijsselbloem.

Volgens Dijsselbloem is de economische situatie in Griekenland verder verslechterd en moet er eigenlijk nog meer gebeuren om de zaken weer op orde te brengen. Bovendien speelt er nog een grote vertrouwenskwestie: komen de Grieken hun belofte wel na?

De Grieken deden deze week een formeel verzoek voor steun uit het Europese noodfonds ESM en onderbouwden deze met een lijst met hervormings- en besparingsmaatregelen. Met de voorstellen komt Griekenland tegemoet aan een groot deel van de eisen van Europa, die eind juni nog door Athene werden verworpen en waar ruim 60% van de bevolking ‘nee’ tegen stemde bij het referendum.

Volgens premier Tsipras is de regering gedwongen maatregelen te nemen die niet in het verkiezingsprogramma stonden. Hij noemde het voorstel dat hij naar de Eurogroep heeft gestuurd ‘moeilijk’, maar op verschillende punten beter dan een eerder hervormingsvoorstel dat als laatste mogelijkheid aan Griekenland werd gepresenteerd.

Het Griekse parlement stemde vannacht met grote meerderheid in met de nieuwe hervormingsvoorstellen. Van de 300 volksvertegenwoordigers stemden er 251 voor, 32 parlementariërs waren tegen. Onder de ‘nee-stemmers’ waren twee leden van Tsipras’ eigen partij. Acht anderen van Syriza onthielden zich van een stem.

De Europese Commissie, Europese Centrale Bank (ECB) en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) hebben de Griekse plannen een positief beoordeeld.  Op verzoek van het Europese noodfonds ESM hebben experts van de drie instanties hebben de plannen doorberekend. Volgens de kredietverstrekkers vormt het besparingsplan een basis voor nieuwe onderhandelingen.

De eurolanden zitten echter niet op een lijn. Frankrijk is wel tevreden over de Griekse voorstellen. De Franse minister van Economie Emmanuel Macron meent daarnaast dat een reddingsplan voor Griekenland ook een vermindering van de schuldenlast moet inhouden. Duitsland en enkele andere landen blijven sceptisch.

Een versoepeling van de schuldenlast is voor Duitsland onbespreekbaar. Maar ook binnen de Duitse regering is er onenigheid: bondskanselier Angela Merkel zou willen instemmen met de plannen terwijl minister van Financiën Wolfgang Schäuble de Griekse plannen nog niet bevredigend genoeg vindt. Het Griekse voorstel zou ‘een lachertje’ zijn.

Yanis Varoufakis (die deze week opstapte als minister van Financiën) beschuldigde Schäuble ervan de Grieken uit de eurozone te willen duwen. Hij schrijft dat in een artikel in The Guardian en op zijn blog.

 

Antonis Samaras stapt op als leider Nea Dimokratia

Oppositieleider Antonis Samaras is opgestapt als leider van de conservatieve Nea Dimokratia.

“Ik begrijp dat onze beweging een nieuwe start nodig heeft. Vanaf heden ben ik teruggetreden als leider”, zei hij op televisie.

Samaras hoopte dat de Grieken bij het referendum zouden instemmen met de voorstellen van de schuldeisers, maar de bevolking liet een overduidelijk ‘nee’ horen. Na het tellen van 84% van de stemmen had 61,54 % tegen de plannen gestemd.

Vlak nadat duidelijk werd dat het nee-kamp als winnaar uit de bus zou komen, vroeg parlementslid en voormalig minister van Buitenlandse Zaken Dora Bakoyannis om het aftreden van haar partijgenoot Samaras.

Bij zijn afscheidsrede op televisie zei Samaras dat de regering haar partners ‘moet overtuigen dat een ‘nee’ in het referendum niet betekent dat de Grieken het grexit-scenario wensen’.

“We hebben nu een duurzaam onderhandelingsakkoord nodig zodat de regering dit land weer op het juiste pad kan brengen. Boven alles: Grieken moeten verenigd blijven en niet verdeeld zijn”, aldus de oud-premier.

Samaras haalde een week geleden hard uit naar premier Tsipras en beschuldigde hem van het plegen van een ‘coup’ door een referendum uit te roepen. De volksraadpleging over het financiële reddingsplan voor Griekenland noemde hij een farce.

“U leidt het land uit de euro en Europa. Uw voorstel is erger dan een bailout-programma”, zei Samaras, die als premier in 2012 samen met toenmalig Pasok-leider George Papandreou instemde met de draconische hervormings- en bezuinigingseisen van de trojka.