Alternatieve valuta in opmars in Griekenland

Een Grexit is voorlopig van de baan, maar toch kiest een groeiende groep Grieken voor alternatieve betaalmethoden. Dat zegt het Omikron Project, een Atheense organisatie die de andere kant van de Griekse crisis wil laten zien.

Het aantal alternatieve betaalmiddelen begon te groeien in 2009, toen Griekenland voor het eerst te maken kreeg met betalingsproblemen. In twee jaar tijd is het aantal lokale valuta’s en ruilsystemen meer dan verdubbeld. Inmiddels bestaan er ruim tachtig alternatieve betaalmiddelen. De valuta’s zijn een alternatief en geen vervanging voor de euro.

De TEM (Τοπική Εναλλακτική Μονάδα, Lokale Alternatieve Eenheid) is een van deze alternatieven. De valuta werd in 2010 bedacht en ingevoerd door een groep inwoners van de havenstad Volos. Eén TEM staat gelijk aan één euro en deelnemers moeten er een speciale  online bankrekening voor openen. Inmiddels maken er bijna duizend mensen gebruik van de TEM.

Andere alternatieven voor de euro zijn bijvoorbeeld de geldloze bank ATX (Athens Time Exchange) in Athene, waar alleen tijd als betaalmiddel wordt geaccepteerd. Deelnemers worden niet uitbetaald in geld, maar in de tijd die ze kwijt waren aan het verlenen van een dienst. In Chania op Kreta kunnen inwoners iedere zondag op de markt betalen met hun eigen munt, de ‘monada’.

Het betaalsysteem ‘Ovolos’ (met een eigen munt, ruilhandelsysteem en tijdbank) werd in 2009 bedacht door een groep ondernemers in Patras en heeft inmiddels duizenden gebruikers in heel Griekenland. De naam is afgeleid van een oude Griekse munt.

Reportage over het gebruik van de TEM in Volos (2012)

De prijs van de euro

In deel 2 van de Radar Extra-uitzending De prijs van de Euro buigt Antoinette Hertsenberg zich over de vraag wat er met de 240 miljard aan noodhulp is gebeurd die naar Griekenland is gegaan. En wat zijn de consequenties van de bezuinigingsmaatregelen voor de Griekse burgers?

Hertsenberg praat met mensen uit alle lagen van de bevolking in de straten van Athene en met  vooraanstaande economen en crisis-analisten.

In het eerste deel van  De prijs van de Euro onderzocht ze wat de invoering van de euro nou wérkelijk heeft gekost voor Europa, Nederland en de gewone consument.

• Bekijk De prijs van de euro – deel 1
• Bekijk De prijs van de euro – deel 2

‘Grexit weer vraagstuk voor Grieken’

De Griekse bevolking moet zich binnenkort mogelijk weer uitspreken of ze willen doorgaan met de euro. Dat heeft minister van Bestuurlijke Vernieuwing Kyriakos Mitsotakis gezegd in een interview met persbureau Bloomberg.

Of het zover komt, hangt af van de presidentsverkiezingen in februari volgend jaar. De president moet worden gekozen door een tweederde meerderheid in het Griekse parlement (180 parlementariërs). De regeringscoalitie van premier Samaras telt 155 parlementariërs. Als het  niet lukt om een president te kiezen, volgen er nieuwe parlementsverkiezingen.

Mitsotakis vergelijkt de huidige situatie met de verkiezingen van mei en juni 2012. Toen ging het er om of de pro-europartij Nea Dimokratia van Antonis Samaras, of het linkse Syriza van Alexis Tsipras zou winnen.

“De realiteit is dat er een klimaat van onzekerheid zal zijn tot februari. De volatiliteit in de markten wordt veroorzaakt door de vrees van vervroegde verkiezingen en de mogelijkheid dat die door een niet normale partij gewonnen zullen worden”, zegt Mitsotakis.

Met die laatste uitspraak verwijst de minister naar Syriza dat in de polls een ruime voorsprong heeft op de ND van Samaras, waar ook Mitsotakis lid van is. “Als er komend voorjaar nieuwe verkiezingen volgen komen de Grieken opnieuw voor het dilemma te staan of ze voor of tegen de euro stemmen“, aldus Mitostakis.

Oppositiepartij Syriza is niet per definitie tegen de euro, maar wil wel een aantal hervormingen – deels – terugdraaien die de EU, de ECB en het IMF de afgelopen jaren eisten in ruil voor noodsteun.

In 2012 dreigde Griekenland uit de euro te stappen en dat zorgde toen voor grote schommelingen op de financiële markten.  Dat Mitsotakis het woord ‘grexit’ in de mond nam, zorgde voor ook nu voor onrust op de markten. De rente op 10-jarige Griekse staatsobligaties steeg met 50 basispunten tot 7,9 procent, de sterkste stijging in twee weken.

Grieken willen minder immigratie

86 procent van de Grieken wil dat er minder immigranten worden toegelaten in het land. Dat blijkt uit een enquête van het Pew Research Center.

Het onderzoek werd in maart en april uitgevoerd onder 7022 volwassenen in zeven Europese landen (Spanje, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Italië, Polen en het Verenigd Koninkrijk).

In de enquete werd gevraagd naar de mening over de EU, de euro, de Europese Centrale Bank (ECB), het Europees Parlement en de Europese economische integratie. Ook werden aan de respondenten vragen gesteld over de arbeidsmarkt, overheidsschuld en ongelijkheid.

Volgens de peiling is een grote meerderheid van de Grieken (70%) van mening dat immigranten een last zijn voor de economie. Iets meer dan de helft (53%) staan negatief tegenover moslims en Roma.

Van alle ondervraagde landen is Griekenland ook het felst gekant tegen de EU. Slechts 34% is voorstander van de Europese Unie, dat is een procent meer dan in 2013. Toch wil 69% van de Grieken de euro als betaalmiddel houden.

Nieuwe Griekse partij wil drachme terug

De nieuwe Griekse partij Plan B wil de drachme weer invoeren in Griekenland. Volgens oprichter Alekos Alavanos is het gebruik van de euro niet langer in het landsbelang.

De 62-jarige Alavanos was tussen 2004 en 2008 leider van oppositiepartij Syriza. De afgelopen maanden uitte hij kritiek op zijn oude partij. Alavanos vindt het ongeloofwaardig dat Syriza de voorwaarden van de bailout verwerpt, maar wel in de eurozone wil blijven.

Volgens Alavanos richten de bezuinigingen die Griekenland moet doorvoeren blijvende schade aan. Toch is een terugkeer naar de drachme op zich geen oplossing voor de problemen in Griekenland, zegt hij. “Het is slechts een schakel in de keten van veranderingen die moeten plaatsvinden, zoals economische planning, het stoppen van betalingen aan internationale geldschieters en het nationaliseren van de banken.”

De Griekse bevolking voelt overigens  niet veel voor een terugkeer van de drachme. Volgens een recent onderzoek van de Griekse krant Ethnos wil 63,5 procent van de Grieken de euro behouden.

Meerderheid Grieken wil euro behouden

Ondanks de zware bezuinigingen zijn zes op de tien Grieken nog steeds een voorstander van de euro. Dat blijkt uit een onderzoek dat de Griekse krant Ethnos heeft laten uitvoeren.

Volgens de peiling wil 63,5 procent van de duizend ondervraagde Grieken dat hun land in de de eurozone blijft. Bijna dertig procent zou terug willen naar de drachme. Het onderzoek werd gedaan tussen 26 en 28 maart.

Een andere peiling die in dezelfde periode werd gehouden door Realnews laat een vergelijkbaar beeld zien. Volgens dit onderzoek wil 58,3 procent van de ondervraagden de euro behouden, maar dan wel met een ander economisch beleid.

Ruim twintig procent wil in de eurozone blijven en ziet geen alternatief voor de maatregelen die door de trojka zijn  opgelegd. Slechts 16,5 procent zou volgens de peiling van Realnews terug willen naar de drachme.

Rutte: Geen geld meer naar de Grieken

Als het aan VVD-leider en demissionair premier Rutte ligt, komt er geen nieuw steunpakket voor Griekenland.

“Er zijn twee grote pakketten voor de Grieken afgesproken. Ik ben van mening dat het hiermee klaar is. Als dat leidt tot een vertrek van de Grieken uit de eurozone, dan is dat maar zo”, zei hij tijdens een lijsttrekkersdebat in Carré.

Volgens Rutte zullen de Grieken bij een extra steunpakket achterover gaan leunen en hun begroting niet meer op orde brengen. Eurolanden verdienen alleen hulp als ze zelf hun best doen om in de euro te blijven, meent hij.

De VVD-leider is wel bereid tot enig uitstel voor de Grieken, mits dat geen geld kost. “Maar het zal vele miljarden kosten. We moeten tegen de Grieken zeggen: genoeg is genoeg.”

PvdA-voorman Diederik Samsom en D66-leider Alexander Pechtold bekritiseerden de uitspraken van Rutte. Zij stelden dat Rutte ook in 2010 had bezworen dat er geen geld meer naar Griekenland zou gaan, maar dat later toch steunde. Ook oud-minister Wouter Bos en voormalig premier Ruud Lubbers hadden kritiek op Rutte.

Bedrijven VS bereiden zich voor op Grexit

Volgens The New York Times bereiden verschillende Amerikaanse bedrijven zich momenteel voor op een Griekse euro-exit.

De Bank of America Merrill Lynch zou vrachtwagens met contant geld naar de Griekse grens willen sturen. Klanten van de bank kunnen hun werknemers en leveranciers dan blijven betalen als er tijdelijk geen cash beschikbaar zou zijn in Griekenland.

JPMorgan Chase heeft voor een enkele Amerikaanse bedrijven rekeningen gecreëerd die zijn bedoeld voor een mogelijke nieuwe munt in Griekenland. Het zou dan kunnen gaan om bijvoorbeeld een heringevoerde drachme. Autobedrijf Ford heeft zijn computersystemen zo geconfigureerd dat die  direct met een nieuwe Griekse munt kunnen werken.

De Boston Consulting Group en PriceWaterhouseCoopers speculeren over de datum waarop een Grexit bekendgemaakt wordt. Zij gokken op een vrijdag, na het sluiten van de beurs en net voor een feestdag. Het zou het moeilijker zijn om geld het land in of uit te krijgen.

Uit een peiling die het adviesbureau Corporate Executive Board deze zomer liet uitvoeren, blijkt dat vier op de vijf ondervraagde klanten verwachten dat Griekenland de eurozone zal verlaten.

Valsemunters opgepakt in Thessaloniki

In een buitenwijk van Thessaloniki  zijn drie mannen opgepakt die verdacht worden van het namaken van tienduizenden twee-euromunten.

Het gaat om twee broers die de valsemunterij-operatie leidden en een 59-jarige medeplichtige die zowel de Bulgaarse als de Griekse nationaliteit heeft.

De politie nam duizenden stukken nikkel en koper in beslag die werden gebruikt om de valse munten te maken. Ook de machine waarmee de eurostukken werden geslagen nam de politie in beslag.

De Griekse politie werd getipt door de Bulgaarse autoriteiten. Bij de arrestaties werd samengewerkt met Europol.

Grieken kiezen pro-Europa

Volgens de eerste officiële prognoses is Nea Dimokratia de winnaar van de Griekse verkiezingen. Met iets meer dan de helft van de stemmen geteld staan de conservatieven op ongeveer dertig procent van de stemmen.

De linksradicale Syriza haalt ruim 26 procent van de stemmen en de socialistische PASOK staat op bijna dertien procent volgens de prognoses. Met de bonus van vijftig zetels die de grootste partij krijgt, hebben ND en PASOK samen een meerderheid in het Griekse parlement dat 300 zetels telt.

De uitslag van de verkiezingen is een overwinning voor de pro-Europese partijen. Syriza, de belangrijkste uitdager van ND, is fel gekant tegen de voorwaarden die Europa heeft gesteld voor het noodpakket. In aanloop naar de verkiezingen leek het erop dat Syriza ruimschoots zou gaan winnen, een uitslag die in Europa werd gevreesd.

ND-leider Antonis Samaras, heeft alle pro-Europese partijen inmiddels opgeroepen een regering van nationale eenheid te vormen, aangevoerd door zijn eigen partij. ”Het Griekse volk heeft vandaag gekozen voor het verblijf in de eurozone”, stelde de conservatieve politicus tijdens zijn toespraak.

Evangelos Venizelos gaf aan bereid te zijn een coalitie te vormen met ND maar alleen als ook andere linkse partijen meedoen. ”Een regering van nationale eenheid moet ten minste Nea Dimokratia, PASOK, Democratisch Links en Syriza omvatten”, aldus de PASOK-leider.

Aexis Tsipras van Syriza gaf zijn verkiezingsnederlaag toe. “Ik heb gesproken met Samaras om hem te feliciteren. Hij kan een regering gaan vormen.”