Griekenland nomineert ‘Polysporia’ voor erfgoedlijst

^{foto’s: Grieks ministerie van Cultuur}

(klik op een afbeelding voor een vergroting)

Het Grieks ministerie van Cultuur heeft een verzoek ingediend om een ​​traditioneel gebruik waarbij de rijkdommen van het land worden gezegend, op te nemen op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed.

‘Polysporia’ was tot het einde van de 19e eeuw een traditie in een groot deel van Griekenland. Bij het gebruik, dat midden in het zaaiseizoen viel, werd gebeden in de buitenlucht en een gerecht met gekookte granen, bonen en zaden uitgedeeld aan deelnemers.

Het zou aantonen hoe vroege christenen de oude goden bleven aanbidden door de Maagd Maria te associëren met Demeter, godin van de oogst en landbouw. De laatste sporen van de traditie zijn te vinden in de stad Elefsina in het westen van Attica, en met name in de kerk van Panagia Mesosporitissa.

Nieuw leven ingeblazen

In 2014 heeft de lokale culturele vereniging Adrachti in Elefsina de traditie nieuw leven ingeblazen. Sindsdien wint het gebruik weer aan populariteit. Ieder jaar op 20 november komen mensen bijeen op de plek waar in de oudheid de Eleusinische mysteries werden gevierd.

De gelovigen offeren dan brood, samen met wat olie en wijn, die door de priester worden gezegend. Ze geven de priester ook papieren met daarop de namen van hun dierbaren, zodat zij genoemd kunnen worden in het gebed voor gezondheid en voorspoed. Na de religieuze ceremonie worden de broden uitgedeeld aan alle aanwezigen.

Bij het verlaten van het terrein wordt ‘polyspori’ uitgedeeld aan alle deelnemers. Dit gerecht bestaat uit gekookte granen en peulvruchten, waaraan petimezi (een melassestroop van ingekookte druiven), granaatappel en rozijnen worden toegevoegd.

• Meer info in de Nationale Index van het immaterieel cultureel erfgoed van Griekenland (.pdf)
• Demeter – godin van het graan en de landbouw

Zeibekiko en bouzouki op cultureel erfgoedlijst

^{Foto’s: Grieks Ministerie van Cultuur}

(klik op een afbeelding voor vergroting)

De dans zeibekiko en de populaire muziekinstrumenten bouzouki, tzouras en baglamas zijn opgenomen op de Griekse Nationale Lijst van immaterieel cultureel erfgoed. Dat heeft het Ministerie van Cultuur bekend gemaakt.

“De zeibekiko-dans, de bouzouki en soortgelijke muziekinstrumenten identificeren zich met Griekenland en zijn volkstraditie. Ze speelden een leidende rol in de Griekse volksmuziek in de 20e eeuw”, zei Cultuurminister Lina Mendoni.

Volgens Mendoni zijn de bouzouki, tzouras en baglamas de bekendste Griekse muziekinstrumenten in het buitenland.

Bouzouki, tzouras en baglamas

De bouzouki werd begin 1900 naar Griekenland gebracht door Griekse vluchtelingen uit Anatolië. Het werd al snel het centrale instrument van het rebetiko-genre. Er zijn twee soorten: de trichordo (met drie paar snaren) en de tetrachordo (met vier paar snaren). Tegenwoordig is de bouzouki een belangrijk element in de moderne muziekstijl laïko.

_{De baglamas, tzouras en bouzouki}

De tzouras is verwant aan de bouzouki. Er zijn zessnarige en achtsnarige varianten. De baglamas is een kleinere versie van de bouzouki. Het klankkastje is zo klein dat het in de hand past. Beide instrumenten horen bij de Griekse volkstraditie en worden geassocieerd met de zeibekiko-dans.

Geïmproviseerde dans voor één man

De zeibekiko ontleent zijn naam aan de Zeybeks, milities en guerrillastrijders die van het einde van de 17e tot het begin van de 20e eeuw in de Egeïsche regio van het Ottomaanse rijk woonden. Oorspronkelijk was het een soort ‘oorlogsdans’ van twee gewapende mannen tegenover elkaar, maar het ontwikkelde zich tot een geïmproviseerde dans voor één man – en bij jongere generaties ook steeds populairder bij vrouwen.

Na de bevolkingsuitwisseling tussen Griekenland en Turkije in 1922 werd de dans ook populair op het vasteland van Griekenland. De zeibekiko ontwikkelde zich vooral in Griekse (haven)steden, waaronder Piraeus, Patra, Syros, Thessaloniki, Volos, Chania, Kavala en de oostelijke Egeïsche eilanden. Zeibekiko werd al snel synoniem met de stedelijke armen en de arbeidersklasse, als een choreografische belichaming van verzet.

De dans kent geen vaste passen, alleen bepaalde figuren en een cirkelvormige beweging. Een zeibekiko speelt zich af in een gebied van iets meer dan een vierkante meter en bestaat meestal uit geïmproviseerde bewegingen.

• The History and Tradition of Greek Zeibekiko Dance
• How to Dance the Zeibekiko
• Russisch ballet “Kostroma” danst de Zeibekiko
• Bouzouki-legende Yiannis Polykandriotis overleden

Fragment uit de film Evdokia (1971): Giorgos Koutouzis danst de zeibekiko

Zes eilandtradities op nationale lijst immaterieel cultureel erfgoed

_{Foto’s: Grieks ministerie van Cultuur}

(klik op een afbeelding voor een vergroting)

Zes Griekse eilandtradities worden opgenomen op de lijst met nationaal immaterieel cultureel erfgoed. Dat heeft het ministerie van Cultuur bekendgemaakt. Het gaat om traditionele gebruiken van de eilanden Andros, Rhodos, Sifnos, Ikaria, Limnos en Nisyros.

• De ‘Veggera van Andros’, een karakteristieke vorm van gezellig samenzijn. Het begint vaak als informele familiebijeenkomst, (meestal ’s avonds) en duurt tot in de vroege uurtjes. Er worden zelfgemaakte lekkernijen aangeboden, gevolgd door muziek, drinken en dansen. De nadruk ligt vooral op bredere sociale interactie.
• ‘Melekouni’, een traditioneel snoepje van sesamzaad, honing, amandelen, citrusschil en specerijen, uit Koskinou (en de naburige dorpen Afandou en Lindos) op Rhodos. Het wordt wordt gemaakt via een eeuwenoud proces en aangeboden bij bruiloften, doopfeesten en naamdagen in het dorp.
• De aardewerktraditie van Sifnos. Het Cycladen-eiland is wereldberoemd om zijn prachtige handgemaakte aardewerk. De inwoners houden zich er al eeuwenlang bezig met de productie van keramiek. Vandaag de dag worden nog steeds traditionele technieken en decoratieve motieven gebruikt.

Keramiek van Sifnos

• De openluchtfestivals (panegyria) van Ikaria. Op het eiland worden jaarlijks meer dan 80 festivals gehouden, die toegankelijk zijn voor zowel de lokale bevolking als bezoekers. Op deze panegyria worden traditionele Ikarische liederen, dansen, verhalen en recepten van generatie op generatie doorgegeven.
• De ‘mantres’ van Limnos. Het zijn ommuurde productieplaatsen waar mensen bij elkaar komen, hulpbronnen delen, met elkaar discussiëren en elkaar informeren over landbouwpraktijken en de lokale economie kunnen beheren. Er bestaat een netwerk van mantres over het hele eiland, dat in kaart is gebracht door het Terra Limnia-programma.
• De Orthodoxe Paastraditie “Kalandira” van Nisysros. Op Lazaruszondag (een week voor Palmzondag) gaan schoolkinderen met boeketten van bloemen en palmbladeren door de dorpen terwijl ze een gedicht zingen over de opstanding van Lazarus. Daarna laten ze de Kalandira rondgaan, twee boogvormige stukken hout die een kruis vormen en versierd zijn met bloemen. Bij deze dag horen ook speciale broodjes in de vorm van Sint Lazarus.

Levend erfgoed

Immaterieel erfgoed is ‘levend erfgoed’ en omvat sociale gewoonten, voorstellingen, rituelen, tradities, uitdrukkingen, bijzondere kennis of vaardigheden die gemeenschappen en groepen (en soms zelfs individuen) erkennen als een vorm van cultureel erfgoed.

Een bijzonder kenmerk is dat het wordt overgedragen van generatie op generatie en belangrijk is voor een gemeenschappelijke identiteit.

Andere gebruiken en tradities die de Griekse lijst met immaterieel cultureel erfgoed staan, zijn onder meer het mediterrane dieet, de mastiek van Chios, de kunst van stapelmuren, de rebetiko en de wijnbouw op Santorini. Sommige van deze tradities staan ook de cultureel erfgoedlijst van UNESCO.

• Immaterieel cultureel erfgoed van Griekenland
• 16 tradities toegevoegd aan nationale lijst met immaterieel cultureel erfgoed

Monument van Zalongo is nu cultureel erfgoed

Het Monument van Zalongo in Noordwest-Griekenland is door het Griekse ministerie van Cultuur uitgeroepen tot modern cultureel erfgoed.

Het monument, dat ook wel de “Dans van Zalongo” wordt genoemd, werd in 1961 onthuld op 700 meter hoge top van de berg Zalongo in Epirus. Het symboliseert 63 vrouwen uit Souli, die in 1803 met hun kinderen van de klif dansten. Ze verkozen de dood (vrijheid) boven onderwerping aan het Turkse leger van Ali Pasha.

Op de tweede zondag in augustus worden de vrouwen in het naburige dorp Kamarina nog ieder jaar herdacht.

Het beeld van zes abstracte vrouwelijke figuren is gemaakt door de beeldhouwer George Zongolopoulos (1903-2004). Het is 18 meter lang en 13 meter hoog. Voor de bouw zijn 4300 kalksteenblokken van 50x25x20 cm gebruikt. Het project duurde zes jaar, van 1954 tot 1960.

Het kolossale gedenkteken is zichtbaar vanaf 30 kilometer afstand, vanaf de kust van Corfu en vanaf de archeologische vindplaats van het oude Kassopi. Ondanks de lastige ligging trekt het monument jaarlijks 30.000 tot 35.000 bezoekers.

Het Zalongo-monument werd op de lijst van cultureel erfgoed geplaatst nadat de George Zongolopoulos Foundation in augustus 2020 een verzoekschrift had ingediend. Volgens de stichting is het Monument van Zalongo ‘een van de eerste voorbeelden van de principes van het modernisme die worden toegepast in monumentale beeldhouwkunst in het naoorlogse Griekenland.’

16 tradities toegevoegd aan nationale lijst met immaterieel cultureel erfgoed

klik op een afbeelding om de galerij te openen

Zestien Griekse tradities, variërend van vastenevenementen tot de verwerking van tabak, worden opgenomen op de lijst met nationaal immaterieel cultureel erfgoed.

De inzendingen – veel verschillend en vaak relatief onbekende gebruiken – werden eerder deze maand goedgekeurd door het Ministerie van Cultuur. Enkele gebruiken die aan de lijst zijn toegevoegd:

• Teelt en verwerking van oosterse tabak in Macedonië en Thracië. Deze activiteit heeft het gebied welvaart gebracht.
• Vissen met ‘stafnokari’, in Aitoliko. Een traditionele boot gebruikt een paraplu-achtige constructie met een net om te vissen in het nabijgelegen meer. Deze traditie is ook een voorbeeld van een duurzame visserij door de generaties heen.
• Keramiektraditie van de familie Kourdzis uit Agiassos op Lesbos, die teruggaat tot 1820. Gedurende bijna 200 jaar en 6 generaties heeft de familie minstens 40 ambachtslieden gehad die gespecialiseerd zijn in de productie en decoratie van aardewerk.
• Lefkadische messen ( “porsnaiko”), gemaakt op het eiland Lefkas met technieken die werden onderwezen door de Venetiaanse bezetters (1684-1789). Deze traditie wordt momenteel nieuw leven ingeblazen.
• Mesosporitissa-traditie, een speciale dienst op 20 november ter ere van de Maagd Maria in een kleine kerk in Elefsina. Aansluitend wordt een halfzoet brood en een pap van zaden uitgedeeld, die herinneren aan de Mysteriën die in hetzelfde gebied (op de archeologische vindplaats van het oude Eleusis) werden gehouden.
• Yianitsari en Boules, een pre-vastentraditie uit Naoussa waarbij verklede mannen door de stad dansen om een ​​goed en voorspoedig jaar te brengen. De traditie stamt uit de tijd van de Ottomaanse bezetting.
• Het gebruik van een netwerk van traditionele windmolens op de Lassithi-vlakte op Kreta. Dit is een zeer efficiënte manier om water naar de landbouwgrond te pompen zonder verspilling. De molens fungeren nu als een herkenningspunt.
• Festival van Agia Agathi, in Aitoliko, dat 5 dagen en nachten duurt en het tijdperk van de Griekse Revolutie van 1821 opnieuw tot leven wekt. Op 23 augustus paraderen als strijders verklede mannen met hun paarden, waarna er de hele nacht wordt gedanstk.

Immaterieel erfgoed is ‘levend erfgoed’ en omvat sociale gewoonten, voorstellingen, rituelen, tradities, uitdrukkingen, bijzondere kennis of vaardigheden die gemeenschappen en groepen (en soms zelfs individuen) erkennen als een vorm van cultureel erfgoed. Een bijzonder kenmerk is dat het wordt overgedragen van generatie op generatie en belangrijk is voor een gemeenschappelijke identiteit.

• Alle 16 nieuwe toegevoegde tradities
• Immaterieel cultureel erfgoed van Griekenland

Griekenland nomineert ‘panigiria’ voor erfgoedlijst

Het Griekse Ministerie van Cultuur heeft de ‘panigiria’ in de dorpen Syrrako en Vlasti genomineerd voor opname op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed.

Syrrako ligt in de regio Epirus, ten oosten van de stad Ioannina, Vlasti ligt in West-Macedonië in de buurt van de stad Kozani. Elk jaar organiseren de bergdorpen op 15 augustus traditionele festivals om de Maria-Tenhemelopneming te vieren – in het Grieks ook wel bekend als ‘panigiria’.

Het traditionele festival van Syrrako is een muziek- en dansevenement dat wordt gehouden op de chorostasi, het dorpsplein. Sinds 2016 staat het op de nationale lijst van immaterieel cultureel erfgoed.

In Vlasti wordt ieder jaar de Tranos Choros gehouden, een traditioneel evenement met (a capella) zang en dans. Het heeft ​​een ritueel karakter dat van generatie op generatie wordt doorgegeven. In 2018 werd het opgenomen op de lijst met Grieks immaterieel cultureel erfgoed.

De feesten zijn uitstekende voorbeelden van de manier waarop tradities de uitgevlogen leden van een gemeenschap (die verhuisd zijn naar een stedelijk gebied of het buitenland) weer hereningen, meent het ministerie. “De bescherming van het immaterieel erfgoed is absoluut noodzakelijk om de unieke culturele identiteit en geschiedenis van lokale gemeenschappen te behouden en de menselijke creativiteit te vergroten”, aldus Cultuurminister Lina Mendoni.

Grieks cultureel erfgoed

Vorig jaar werden de traditionele stapelmuren opgenomen op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed. De rebetiko, de Momoeria (een oude traditie uit het departement Kozani in Noord-Griekenland), het mediterrane dieet, de traditionele productie van mastiek op Chios en de beeldhouwkunst van Tinos stonden al op de lijst.

Historisch landgoed Tatoi krijgt tweede leven

Het landgoed Tatoi was het zomerverblijf van de koninlijke familie

Het landgoed aan het einde van de 19e eeuw

Er moet wel heel wat worden opgeknapt

Op het terrein staan 40 monumentale gebouwen, tuinen en stallen.

[klik op een afbeelding voor een vergroting]

De Griekse regering heeft plannen om het 10.000 hectare grote landgoed Tatoi, 27 kilometer ten noordwesten van Athene, in zijn oude glorie te herstellen. Het landgoed was ooit het zomerverblijf van de voormalige koninklijke familie van Griekenland en de geboorteplaats van koning George II van Griekenland.

Het voormalige koninklijke landgoed moet volgens de plannen aantrekkelijk worden gemaakt voor bezoekers door er een museum, klein hotel en modellandbouwbedrijf te vestigen. De historische identiteit van de gebouwen moet daarbij behouden blijven. De minister van Cultuur Lina Mendoni is verantwoordelijk voor het project.

Het moet wel flink opgeknapt worden, want de meeste gebouwen op het landgoed hebben zware schade opgelopen, zowel door weersomstandigheden als door vandalisme.

Het landgoed ligt op een helling van de berg Parnitha, in een gebied met bossen, rivieren en een grote verscheidenheid aan flora en fauna.Op het terrein staan 40 monumentale gebouwen, tuinen en stallen. De geschiedenis van het landgoed gaat terug tot aan het einde van de 19e eeuw. De Griekse koninklijke familie kocht het in de jaren 1870. Op het terrein liggen diverse leden van de koninklijke familie en staatshoofden begraven.

In de loop van de 20e eeuw is het Tatoi-paleis enkele keren van eigenaar gewisseld. Sinds de oprichting van de Derde Helleense Republiek in 1974 is het landgoed publiek eigendom. De conservatieve regering van Konstantinos Mitsotakis, de vader van de huidige premier Kyriakos Mitsotakis, introduceerde een wet die 400 hectare land, inclusief alle hoofdgebouwen, teruggaf aan de voormalige koninklijke familie van Griekenland.

De Helleense Vereniging voor de Bescherming van het Milieu en het Cultureel Erfgoed juicht het besluit van de regering toe om het landgoed nieuw leven in te blazen. Tatoi kan volgens de vereniging economisch levensvatbaar zijn als het op de juiste manier wordt beheerd.

Het landgoed werd in 2003 door de vereniging op de lijst van natuurreservaten geplaatst en in 2013 werd het door Europa Nostra erkend als een van de meest bedreigde locaties in Europa. Het is ook onderdeel van het Natura 2000-netwerk.

• The treasures of the Tatoi Estate
• Geschiedenis van Tatoi Palace
• Abandoned spaces: Tatoi Estate (foto’s)

Traditionele stapelmuren op culturele erfgoedlijst

De traditionele stapelmuren die (onder andere) in Griekenland te vinden zijn, krijgen een plaats op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed van UNESCO. Dat heeft een speciaal comité van de VN-organisatie besloten tijdens een bijeenkomst op Mauritius.

Het Griekse ministerie van Cultuur diende de kandidatuur in, samen met zeven andere landen (Kroatië, Cyprus, Frankrijk, Italië, Slovenië, Spanje en Zwitserland) waar de bouwtechniek nog wordt gebruikt. Volgens het ministerie zijn de muren een ‘symbool van de historische relatie tussen de mens en zijn omgeving’. De stapelmuren worden altijd gemaakt in perfecte harmonie met de omgeving.

De kunst van het bouwen van stapelmuren wordt nog steeds beoefend door boeren en professionele steenhouwers. De kennis wordt traditioneel van generatie op generatie doorgegeven.

Bouwen zonder metselwerk

Een terras met stapelmuren op Folegandros

Een stapelmuur is een muur die is opgebouwd uit ‘droge’ stenen – dus zonder het gebruik van cement of mortel. Door de speciale bouwtechniek, die al in de prehistorie werd toegepast, zijn de stapelmuren toch heel stabiel. De muren dienen niet alleen als erfscheidingen of keermuren, maar ook als terrassystemen voor landbouw en constructies voor irrigatie.

De muren spelen een vitale rol bij het voorkomen van aardverschuivingen, overstromingen en lawines en bij het bestrijden van erosie en verwoestijning van het land. Ook dragen ze bij aan het verbeteren van biodiversiteit, omdat tussen de stenen insecten en andere dieren leven.

Grieks cultureel erfgoed

In totaal werden tijdens de 13e zitting van de UNESCO 31 tradities toegevoegd aan de lijst van immaterieel cultureel erfgoed. Jamaicaanse reggaemuziek, de traditionele Koreaanse worstelsport Ssirum/Ssireum en Sloveens kantkloswerk zijn enkele voorbeelden.

Vorig jaar werd rebetiko-muziek opgenomen op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed. De Momoeria (een oude traditie uit het departement Kozani in Noord-Griekenland), het mediterrane dieet, de traditionele productie van mastiek op Chios en de beeldhouwkunst van Tinos stonden al op deze lijst.

• De UNESCO-lijst met immaterieel cultureel erfgoed
• De kunst van het maken van stapelmuren:

 

 

Historische huizen openen deuren voor publiek

Altijd al een kijkje willen nemen in een van de historische (heren)huizen in Griekenland? Dat kan. Van 24 tot en met 27 mei openen bijna 40 statige panden hun deuren voor het publiek.

Bezoekers krijgen een inkijkje in de lokale architectuur, gedetailleerde ontwerpen en traditionele en stedelijke levensstijlen uit het verleden.  De openstelling van de historische gebouwen is onderdeel van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed 2018 en moet mensen bewust maken van het belang van het behoud en het behoud van deze stedelijke monumenten.

Het evenement wordt georganiseerd door de in Athene gevestigde Society for the Environment and Cultural Heritage (ELLET), in samenwerking met de European Historic Houses Association (EHHA) uit Brussel.

De Griekse herenhuizen die toegankelijk zijn voor het publiek staan in Nafplio, Athene, Aegina, Thessaloniki, Corfu, Lesvos, Patmos, Skyros, Spetses, Syros, Chios, Sifnos en Kastoria. Ook in andere Europese steden openen historische panden hun deuren.

• Een volledige lijst met deelnemende Griekse herenhuizen (en hun openingstijden) is te vinden op www.ellet.gr

Byzantijnse kerk op Naxos wint EU Erfgoed-prijs

De Byzantijnse kerk van Agia Kyriaki op Naxos is een van de winnaars van de EU-prijs voor cultureel erfgoed; de Europa Nostra Awards 2018. De kerk kreeg de award in de categorie ‘conservatie’ vanwege de fresco’s die door een Grieks/Zwitsers team werden gereconstrueerd.

In 1993 werd begonnen met de restauratie van de kerk uit de 8e eeuw. Het project werd gefinancierd uit particuliere donaties. Volgens de jury hebben ze een bedreigd monument en zijn unieke schilderingen gered en hebben ze met nauwgezette inspanningen ervoor gezorgd dat de authenticiteit van de kerk behouden bleef.

“Er is veel aandacht besteed aan het respectvol restaureren van het monument in het unieke en natuurlijke landschap op een afgelegen locatie. Er is aandacht besteed aan een type erfgoed dat vaak over het hoofd wordt “, aldus de jury. De kerk ligt in een afgelegen gebied en was tot voor kort alleen bereikbaar via een wandelpad vanuit het dorp Apeiranthos.

De Agia Kyriaki-kerk is een van de belangrijkste Byzantijnse monumenten op Naxos, dankzij de goed bewaard gebleven aniconische muurschilderingen (kruisen, dieren, geometrische- en bloempatronen). Van dit soort fresco’s hebben er maar weinig de tand des tijds doorstaan.

• Byzantijnse kerk van Agia Kyriaki
• Meer over het restauratieproject van de kerk