Werktuigen uit oude steentijd gevonden op Lesbos

(klik op een afbeelding voor een vergroting)

Op Lesbos is onlangs een verzameling paleolithische werktuigen ontdekt. De vondst werd gedaan in de regio Kratigos, ongeveer 8 kilometer ten zuiden van de stad Mytilini.

Het gaat om beitels, snijders, drievlakkige hulpmiddelen, schrapers, pikhouwelen en messen die stammen uit het paleolithicum (de oude steentijd: palaios = oud, lithos = steen). De gepensioneerde arts en onderzoeker Vasillis Koumarelas vond de gereedschappen in het kustgebied ten zuiden van Mytilini, waar hij elke zomer zwemt.

Volgens Koumarelas werden de primitieve objecten waarschijnlijk gebruikt door verre voorouders van mensen.

500.000 jaar oud

Het Ephoraat voor Oudheden op Lesbos heeft de werktuigen in ontvangst genomen. Ze dateren allemaal van zo’n 500.000 jaar geleden. Volgens commissaris Pavlos Triantafyllidis gaat het om een ‘belangrijke vondst’. Onderzocht wordt of de vondsten afkomstig zijn uit de zee of dat het inderdaad om een paleolithische vindplaats gaat.

Het is niet de eerste keer dat er werktuigen uit het paleolithicum zijn gevonden op Lesbos. De afgelopen jaren is archeologisch onderzoek uitgevoerd in Lisvori. Daar werden ook diverse paleolithische gereedschappen gevonden, zoals handtroffels en schrapers. Die werktuigen zijn 500.000-700.000 jaar oud.

Griekenland krijgt 29 gesmokkelde oudheden terug

^{foto’s: Grieks ministerie van Cultuur}

(Klik op een afbeelding voor een vergroting)

Tijdens een speciale ceremonie in New York heeft Griekenland 29 gesmokkelde antiquiteiten teruggekregen. Het gaat onder meer om marmeren en bronzen beeldjes en gouden sieraden. Dat maakte het Ministerie van Cultuur bekend.

De Griekse oudheden werden in beslag genomen bij een veiling. Ze maakten deel uit van een collectie die eigendom was van Shelby White, een New Yorkse filantroop en bestuurslid van het Metropolitan Museum of Art. De voorwerpen belandden in de VS via de illegale kunsthandel.

“De handel in antiquiteiten is een miljardenbusiness voor dieven en smokkelaars die profiteren van cultureel erfgoed. Griekenland, erkend als de bakermat van de westerse beschaving, is bijzonder kwetsbaar voor dit soort criminele activiteiten”, zei de directeur van de Amerikaanse binnenlandse veiligheidsdienst, Ivan Arvelo.

Zeldzame Eid Mar-munt

Eén van de in beslag genomen antiquiteiten is een zeldzame gouden Eid Mar-munt, met op de voorkant het hoofd van Brutus en op de achterkant twee dolken. De inscriptie Eid Mar verwijst naar half maart, de dag van de moord op Julius Caesar. De inbeslag genomen collectie bevatte ook verschillende marmeren en bronzen artefacten, aardewerken vazen en een deel van een fresco.

De Griekse minister van Cultuur Lina Mendoni nam de antiquiteiten in ontvangst en prees de successen van de officier van justitie in Manhattan in de strijd tegen illegale kunsthandel.

Ze benadrukte dat het een topprioriteit is voor Griekenland om zijn cultureel erfgoed te herstellen. Volgens Medoni heeft het land ‘in de loop der jaren een behoorlijke klap gekregen door de illegale handel in en smokkel van culturele eigendommen’.

Zwitserland retourneert gesmokkelde artefacten

_{Foto’s: Grieks ministerie van Cultuur}

(klik op een afbeelding voor een vergroting)

Zwitserland gaat vijftien oude artefacten, variërend uit de prehistorie tot de Romeinse tijd, repatriëren naar Griekenland. Dat heeft het Griekse ministerie van Cultuur aangekondigd.

De voorwerpen zijn in het verleden illegaal het land uitgevoerd. Het gaat onder meer om beeldjes, vazen ​​van klei en brons, een gouden diadeem met laurierblaadjes, de torso van een jonge mannelijke figuur, een bronzen beeldje van een atleet, een paar bronzen scheenstukken en een zilveren munt (stater).

Na een rechtszaak tegen een antiekhandelaar besliste een rechtbank in Genève in juli vorig jaar dat de artefacten terug moesten naar Griekenland. De voorwerpen waren al in beslag genomen door de Zwiterse autoriteiten omdat er sprake was van illegale antiquiteitenhandel.

De Griekse Cultuurminister Lina Mendoni is blij met de repatriëring van de vijftien artefacten. In een verklaring zei ze dat de terugkeer van culturele goederen naar hun plaats van herkomst een morele verplichting is als het gaat om respect en bescherming van het gemeenschappelijke wereldwijde cultureel erfgoed.

Mozaïeken van Europa en Orpheus te zien in Sparta

klik op een afbeelding voor een vergroting

Het Huis van Mozaïeken in Sparta opende vorig jaar al zijn deuren voor het publiek, maar het museum met twee zeldzame Romeinse vloermozaïeken wordt op vandaag officieel in gebruik genomen.

De twee mozaïeken zijn gedateerd tussen het einde van de 3e eeuw en het begin van de 4e eeuw na Christus.

‘De ontvoering van Europa’ (2,06 x 2 meter) en ‘Orpheus betovert de dieren’ (1,40 x 1,13 meter) werden in 1872 en 1890 bij toeval ontdekt op privéterrein; één in de tuin en één in een wijnopslagruimte. Het pand werd door de staat gekocht en er werd een beschutting overheen gebouwd, waarna de mozaïeken in de vergetelheid raakten.

Twintig jaar geleden stuitte oud-minister Ioannis Varvitsiotis op de mozaïeken en hij stelde alles in het werk om ze aan het publiek tentoon te kunnen stellen. Met hulp van financiering door de Stavros Niarchos Foundation (in totaal 331.000 euro), de A.G. Leventis Foundation en de steun van het Ministerie van Cultuur kwam het Huis van Mozaïeken uiteindelijk tot stand.

Twee kleine gebouwen herbergen nu elk een mozaïek en bezoekers kunnen het complex gratis bezoeken.

• Zeus en de ontvoering van Europa

Laat-Romeins gebouw met mozaïekvloer blootgelegd

Bij werkzaamheden op het Plateia Theatrou in het centrum van Athene zijn resten van een Laat-Romeins gebouwencomplex en een mozaïek gevonden. Volgens het Griekse Ministerie van Cultuur werd de vondst gedaan in het zuidelijke deel van het plein, dat binnenkort een make-over krijgt, op ongeveer een meter diepte.

Het gaat om de bouwkundige restanten van een vrij omvangrijk gebouwencomplex, dat bestond uit verschillende ruimtes die gedeeltelijk zijn blootgelegd. De middelste ruimte is 7.40 meter lang en wordt begrensd door marmeren blokken die een stylobaat vormen, waarop kolommen moeten hebben gestaan.

Op de bovenkant van de stenen zitten groeven waar leuningen of borstweringen hebben gezeten. De vloeren van de kamers waren gedecoreerd met een mozaïek van gestileerde bloem- en geometrische vormen. Delen van deze opus sectile zijn in goede staat bewaard gebleven en wijzen op het luxueuze karakter van het gebouw.

Bij eerdere opgravingen op een stuk grond dat grenst aan het plein werden architecturale componenten blootgelegd die waarschijnlijk bij het complex hoorden, waaronder vergelijkbare muurconstructies en mozaïekvloeren.

2000 jaar oud theater ontdekt op Kreta

klik op een afbeelding voor een vergroting

Bij opgravingen op de afgelegen oude site Lissos op Kreta ontdekten archeologen een groot deel van een openbaar gebouw, dat werd gebouwd in de 1e eeuw na Christus – de vroege Romeinse periode.

Het gebouw maakt deel uit van een theatercomplex. Vanaf de oostzijde lijkt het een odeum (de Latijnse naam voor een oorspronkelijk Grieks muziektheater) of een bouleuterion (het raadsgebouw in een Oudgriekse stad).

Op de site van Lissos vonden voor het eerst in 62 jaar weer opgravingen plaats. Zij onthulden een deel van het podium, een gang met een gewelfd dak aan elke kant van het theater en 14 rijen stoelen. Het gebouw bevindt zich in een centraal deel van de oude stad Lissos en in de buurt van de Asclepius-tempel (Asclepieum van Lissus) die werd opgegraven in 1959 door Nikolaos Platon.

Het zitgedeelte van het theater rust op een gebouwde basis en de meeste van de overgebleven stoelen bevinden zich in het zuiden en zuidwesten. Het noordelijke deel is zwaar beschadigd door grote rotsblokken die werden meegevoerd door het overstromen van een nabijgelegen beek.

Mogelijk onstonden die overstromingen na een krachtige aardbeving in de laat-Romeinse tijd (4e eeuw na Christus), die de meeste oude sites in West-Kreta verwoestte.

Lissos was een onafhankelijke stad, een religieus centrum, en had in de 3e eeuw voor Christus rijke handels- en vissersvloten. De stad werd opgericht in de klassieke periode en bloeide tot in de late oudheid.

Omdat het alleen bereikbaar is over zee of via het zware Europese langeafstandspad E4 is het gebied niet veranderd door moderne ingrepen, wat ook opgravingen bemoeilijkt.

Nieuwe vondsten bij aanleg metro Thessaloniki

Metrostation Venizelos in Thessaloniki blijft archeologen aangenaam verrassen. Tijdens werkzaamheden zijn nieuwe vondsten gedaan bij de zuidelijke toegang van het station en in de zuidoostelijke schacht.

Archeologen ontdekten gebouwen die waarschijnlijk de ontvangstruimte en de kleedkamers van het openbare bad vormden. In hetzelfde gebied werd ook een bakstenen grondvlak met een verticale goot gevonden. Het badcomplex met een mozaïekvloer waarop een mannelijke figuur is afgebeeld en het opschrift “OROFOROC”, dateert uit de 2e-3e eeuw voor Christus.

Bordspellen

Bij werkzaamheden in de zuidoostelijke put van het Venizelos-station werden architecturale overblijfselen ontdekt uit de 6e na Christus tot de Byzantijnse tijd. Het gaat onder meer om een deel van een lemen gebouw, dat deel uitmaakte van de winkels op de Byzantijnse markt en een buitenruimte met putten, geplaveide vloeren en fonteinen.

De opgraving leverde ook een groot aantal artefacten op, waaronder talrijke munten, keramiek uit de Byzantijnse periode, voorwerpen van glas, marmer, ijzer, koper en been en marmeren platen met gravures en bordspellen. Volgens voria.gr zijn op een van de platen de letters NFI of IFN gegraveerd, op een andere staat een gegraveerde cirkel van een bordspel met dobbelstenen, als een van de ‘geduldspellen’ die op straat of in de haven werden gespeeld.

Het metrostation Venizelos onthult de tijdloosheid van de stad en haar actieve economische en sociale leven door de eeuwen heen. Eerder werden al ruim 300.000 artefacten ontdekt bij werkzaamheden aan het metrostelsel in Thessaloniki.

Geschiedenis Thessaloniki

Thessaloniki werd rond 315 voor Christus gesticht door de koning Cassander van Macedonië. Na de val van het koninkrijk Macedonië in 168 voor Christus werd Thessalonika – zoals het in het Latijn werd genoemd – een stad van de Romeinse Republiek. De stad groeide uit tot een belangrijk handelsknooppunt aan de Via Egnatia, de Romeinse weg die Byzantium (later Constantinopel) met Dyrrhachium (nu Durrës in Albanië) verbond, wat de handel tussen Europa en Azië mogelijk maakte.

Vanaf de eerste jaren van het Byzantijnse rijk werd Thessaloniki beschouwd als de tweede stad in het rijk na Constantinopel, zowel qua rijkdom als qua grootte (in het midden van de 12e eeuw had de stad 150.000 inwoners). Thessaloniki hield deze status tot in 1423 de Venetianen de macht overnamen.  De Venetianen hadden Thessaloniki in handen tot de stad werd veroverd door de Ottomaanse Sultan Murad II op 29 maart 1430.

• Ruim 300.000 artefacten ontdekt bij aanleg metro
• Antieke fontein ontdekt bij aanleg metro
• Mozaïekvloer Thessaloniki is van villa uit 4e eeuw
• Mozaïeken en beeld ontdekt bij aanleg metro
• Gouden krans gevonden bij aanleg metro

Bijzondere vondsten in Artemis-heiligdom

^{Foto’s: Grieks ministerie van Cultuur}

(klik op een afbeelding voor een vergroting)

Opgravingen in het heiligdom van Artemis Amarysia hebben nieuwe vondsten aan het licht gebracht die iets vertellen over de geschiedenis van de plek die is gewijd aan de godin Artemis. Het heiligdom ligt twee kilometer ten oosten van Amarynthos op het eiland Evia en wordt beschouwd als het belangrijkste centrum van de Artemis-verering.

Een Grieks-Zwitsers team van archeologen werkte aan opgravingen bij de laat-archaïsche tempel, waar verschillende nieuwe installaties uit de geometrische en archaïsche tijdperken werden geïdentificeerd. Vondsten rond een hoefijzervormig altaar uit een oudere gedeelte van de tempel tonen aan dat in er al de tweede helft van de 8e eeuw voor Christus sprake was van een cultus rond de godin Artemis.

Ze vonden er koperen flacons, sieraden (waaronder een faience-zegel in de vorm van een scarabee op een zilveren ring) en twee koperen schilden. Maar ook ijzeren voorwerpen, zoals dubbele beitels, die in verband worden gebracht met offers.

Ook deden ze onderzoek naar de fundamenten van de eerste archaïsche tempel en de adyton – het ontoegankelijke allerheiligste deel van een Oud-Griekse tempel dat vaak gereserveerd was voor specifieke religieuze functies.

Na de vernietiging van de eerste archaïsche tempel, werd de site verbouwd met de contructie van lemen muren. Daar werden dit jaar vazen, sieraden, scarabeezegels, beeldjes van klei, een bronzen schild, ijzeren zwaarden en een stenen beeldje gevonden.

Het beeldje van 31 centimeter hoog stelt een vrouwenfiguur voor met een dier in haar armen, waarschijnlijk een hert (het heilige dier van de godin Artemis) Het wordt gedateerd uit het begin van de 6e eeuw voor Christus. In oudere laat-archaïsche lagen werden twee fragmenten van bronzen beelden ontdekt: levensgrote tenen en een deel van een kledingstuk.

British Museum stelt ‘Parthenon-partnerschap’ voor

Het British Museum wil een deal sluiten en een einde maken aan twee eeuwen geruzie met Athene over de Parthenon Marbles. Dat zei Dr. Jonathan Williams, adjunct-directeur van het museum in Londen, in een interview met The Sunday Times.

“Waar we om vragen is een actief ‘Parthenon-partnerschap’ met onze vrienden en collega’s in Griekenland”, aldus Williams. “Ik ben ervan overtuigd dat er ruimte is voor een echt dynamisch en positief gesprek waarin nieuwe manieren van samenwerken te vinden zijn.”

Hoe die samenwerking er uit moet komen te zien, is nog onduidelijk. “We willen de temperatuur van het debat veranderen”, zei Williams, die er aan toevoegde dat alle partijen ‘een weg voorwaarts moeten vinden rond culturele uitwisseling van een niveau, intensiteit en dynamiek die tot nu toe niet is bedacht’.

Het British Museum heeft niet gezegd dat het de sculpturen zal teruggeven aan Griekenland. Volgens Williams zijn de marmeren delen van het Parthenon een ‘absoluut integraal onderdeel’ van de collectie.

Publieke opinie steunt de Grieken

Al bijna 200 jaar laat Griekenland geen gelegenheid voorbij gaan om de teruggave van de Parthenon Marbles te eisen van de Britten. Die hielden echter telkens voet bij stuk: de sculpturen zijn van ons en blijven in Londen.

In oktober vorig jaar drong UNESCO er bij de Britten op aan om hun standpunt te herzien en in gesprek te gaan met Athene. Ook de druk van de publieke opinie, beroemdheden, politici en belangrijke Britse media om de Griekse claim te steunen, is de afgelopen maanden voortdurend toegenomen.

Tijdens een bijeenkomst van UNESCO, het culturele orgaan van de Verenigde Naties, afgelopen mei in Parijs, vormden alle landen een blok tegen het VK. De propagandastrijd was ‘zeker een uitdaging’, gaf Williams toe. “Daarom bieden we een positief Parthenon-partnerschap aan.”

Kunstroof door Lord Elgin

De Parthenon Marbles belandden door de Britse lord Elgin in Londen. In 1801 verwijderde hij marmeren delen van het fries van het Atheense Parthenon nadat hij het voor een schijntje had gekocht van de Turkse overheersers. Vijftien jaar later verkocht Elgin de beelden voor 35.000 pond aan de Britse regering, die ze vervolgens overdroeg aan het British Museum. Het meenemen van de sculpturen wordt door velen gezien als kunstroof.

Griekenland probeert al sinds het einde van de Onafhankelijkheidsoorlog in 1832 de sculpturen terug te halen naar Athene. Het British Museum heeft de oproep om de beelden terug te geven steeds verworpen, onder het mom dat lord Elgin ze heeft verworven door een legitiem contract met het Ottomaanse Rijk, dat toen heerste over Griekenland.

De Grieken willen de 2500 jaar oude marmeren beelden tentoonstellen in het Acropolis Museum in Athene, waar ook de andere originele friezen van het Parthenon te zien zijn.

• Why the Elgin Marbles may finally return to Greece
• Italië retourneert fragment Parthenon-fries
• Museumdirecteur: ‘Parthenon Marbles zijn niet van Griekenland’
• Blog: De Parthenon Marbles moeten terug naar huis
• Melina’s campaign for the return of the Parthenon sculptures

Museum maakt replica van imposant Zeus-beeld

Na jaren van intensief onderzoek is het eindelijk af: de zeer nauwkeurige en indrukwekkende replica van een ivoren en gouden beeld van Zeus op een troon met verfijnd houtsnijwerk.

Het originele beeld waarop de replica is gebaseerd, stond in de oude tempel van Zeus in Olympia. Het werd in 430 voor Christus gemaakt door Phidias, die wordt beschouwd als een van de grootste beeldhouwers in de oudheid.

Op het beeld zijn gedetailleerde versieringen te zien die werden beschreven in teksten van Pausanias. Het zijn 175 kleine, kunstig gesneden figuurtjes die het onderste deel van het beeld sieren, onder de legendarische troon van de god en langs zijn voetsteun.

Vanaf 10 juli is het beeld te bewonderen in het Kotsanas Museum voor oude Griekse technologie in Katakolo, vlakbij het stadje Olympia. Het is te zien tot 30 september 2022.

Collectie ‘Twee Goden’

Aan de creatie van het standbeeld door het Kotsanas Museum ging drie jaar intensief onderzoek vooraf op basis van oude Griekse teksten, ontwerpen en andere archeologische voorwerpen.

Samen met een reconstructie van de Kolossus van Rhodos, maakt het standbeeld van Zeus deel uit van de kleine collectie ‘Twee Goden’, die hoort bij de grotere collectie met de titel ‘De zeven wonderen van de oudheid’.

De replica van het Zeus-beeld is niet de eerste keer dat het olympische verleden weer ‘tot leven’ wordt gewekt. Vorig jaar werd het Augmented Reality-project ‘Ancient Olympia: Common Grounds’ gelanceerd, waarmee je een bijzonder inkijkje krijgt in het oude Olympia.

In 2019 was het particuliere Kotsanas Museum genomineerd voor de prestigieuze Europese Museum van het Jaar Award.

• Kotsanas Museum voor oude Griekse technologie
• YouTube-kanaal van het Kotsanas Museum