Zeibekiko en bouzouki op cultureel erfgoedlijst

^{Foto’s: Grieks Ministerie van Cultuur}

(klik op een afbeelding voor vergroting)

De dans zeibekiko en de populaire muziekinstrumenten bouzouki, tzouras en baglamas zijn opgenomen op de Griekse Nationale Lijst van immaterieel cultureel erfgoed. Dat heeft het Ministerie van Cultuur bekend gemaakt.

“De zeibekiko-dans, de bouzouki en soortgelijke muziekinstrumenten identificeren zich met Griekenland en zijn volkstraditie. Ze speelden een leidende rol in de Griekse volksmuziek in de 20e eeuw”, zei Cultuurminister Lina Mendoni.

Volgens Mendoni zijn de bouzouki, tzouras en baglamas de bekendste Griekse muziekinstrumenten in het buitenland.

Bouzouki, tzouras en baglamas

De bouzouki werd begin 1900 naar Griekenland gebracht door Griekse vluchtelingen uit Anatolië. Het werd al snel het centrale instrument van het rebetiko-genre. Er zijn twee soorten: de trichordo (met drie paar snaren) en de tetrachordo (met vier paar snaren). Tegenwoordig is de bouzouki een belangrijk element in de moderne muziekstijl laïko.

_{De baglamas, tzouras en bouzouki}

De tzouras is verwant aan de bouzouki. Er zijn zessnarige en achtsnarige varianten. De baglamas is een kleinere versie van de bouzouki. Het klankkastje is zo klein dat het in de hand past. Beide instrumenten horen bij de Griekse volkstraditie en worden geassocieerd met de zeibekiko-dans.

Geïmproviseerde dans voor één man

De zeibekiko ontleent zijn naam aan de Zeybeks, milities en guerrillastrijders die van het einde van de 17e tot het begin van de 20e eeuw in de Egeïsche regio van het Ottomaanse rijk woonden. Oorspronkelijk was het een soort ‘oorlogsdans’ van twee gewapende mannen tegenover elkaar, maar het ontwikkelde zich tot een geïmproviseerde dans voor één man – en bij jongere generaties ook steeds populairder bij vrouwen.

Na de bevolkingsuitwisseling tussen Griekenland en Turkije in 1922 werd de dans ook populair op het vasteland van Griekenland. De zeibekiko ontwikkelde zich vooral in Griekse (haven)steden, waaronder Piraeus, Patra, Syros, Thessaloniki, Volos, Chania, Kavala en de oostelijke Egeïsche eilanden. Zeibekiko werd al snel synoniem met de stedelijke armen en de arbeidersklasse, als een choreografische belichaming van verzet.

De dans kent geen vaste passen, alleen bepaalde figuren en een cirkelvormige beweging. Een zeibekiko speelt zich af in een gebied van iets meer dan een vierkante meter en bestaat meestal uit geïmproviseerde bewegingen.

• The History and Tradition of Greek Zeibekiko Dance
• How to Dance the Zeibekiko
• Russisch ballet “Kostroma” danst de Zeibekiko
• Bouzouki-legende Yiannis Polykandriotis overleden

Fragment uit de film Evdokia (1971): Giorgos Koutouzis danst de zeibekiko