Monument voor 143 leerlingen uit Thessaloniki die niet terugkeerden uit Auschwitz

 

In Thessaloniki wordt een herdenkingssteen gelegd

Apostolos Dekrelis (links) en de Duitse kunstenaar Gunter Demnig

Een deel van 149 Stolpersteine voor de weggevoerde leerlingen

De ‘struikestenen’ in het trottoir bij de school in Thessaloniki

Insciptie op de plaquette: ‘Studenten uit alle klassen van het 1e Gymnasium voor jongens in Thessaloniki. Sinds 8 april 1943 zijn zij geen studenten meer. Honderddrieënveertig werden gedood in concentratiekampen, zes overleefden’,

[klik op een afbeelding voor een vergroting]

Op 8 april 1943 werden 149 leerlingen van het 1e Gymnasium voor jongens in Thessaloniki officieel ‘geschorst’. In de daaropvolgende maanden werden ze samen met hun families naar concentratiekampen gebracht. De meesten belandden in Auschwitz, slechts zes leerlingen overleefden het kamp.

Wie nu over de Vassilissis Olgas-straat in Thessaloniki loopt, stuit op 149 glanzende bronzen stenen in het trottoir. Een herinnering aan de zwarte bladzijde uit de geschiedenis van de stad. Op iedere steen is de naam van een van de weggevoerde jongens gegraveerd. Net als hun geboortedatum en datum van overlijden.

‘Studenten uit alle klassen van het 1e Gymnasium voor jongens in Thessaloniki. Sinds 8 april 1943 zijn zij geen studenten meer. Honderddrieënveertig werden gedood in concentratiekampen, zes overleefden’, staat gegraveerd op de grootste steen. Ook voor de zes overlevenden is een herdenkingssteen. Vier van hen emigreerden naar de VS, twee keerden terug naar Thessaloniki.

Monument voor weggevoerde leerlingen

Afgelopen week werden de laatste 68 van deze Stolpersteine (struikelstenen) in de straat gelegd. De eerste werden in september 2015 gelegd, op initiatief van de Griekse zakenman Apostolos Dekrelis, die de gedeporteerde leerlingen van de jongensschool wilde herdenken. Samen met twee vrienden ging hij op onderzoek uit.

“Ik was benieuwd hoeveel studenten van mijn school het slachtoffer waren van de Holocaust. We dachten eerst dat het om vijf of zes leerlingen ging. Maar we ontdekten dat 143 leerlingen werden gedood en er slechts zes Auschwitz hebben overleefd. We hebben grondig onderzoek gedaan door alle gegevens van de school kruiselings te vergelijken met dossiers van de overheid”, zegt Dekrelis tegen ethnos.gr.

Voor de oorlog woonden er ongeveer 60.000 Joden in Thessaloniki. In 1943 werden de meesten van hen gedeporteerd naar concentratiekampen, bijna 97 procent overleefde dit niet. Tegenwoordig wonen er nog ongeveer 2000 Joden in de Noord-Griekse stad.

Stolpersteine-project

De struikelstenen zijn een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig (Berlijn, 1947). De handgemaakte stenen van 10 x 10 cm worden geplaatst in het trottoir op de adressen van mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd. Op een messing plaatje staat de naam, geboortedatum, deportatiedatum en datum van overlijden gegraveerd.

Demnig noemde de gendenkstenen ‘Stolpersteine’ omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen. De stenen liggen overal in Europa. In oktober 2018 werd in Frankfurt de 70.000e steen gelegd.

• Website over het Stolpersteine-project van Demnig
• History of the Jews in Thessaloniki
• Vijf ‘Stolpersteine’ gelegd in haven Thessaloniki

Meer lezen over de geschiedenis van Thessaloniki?  Bestel Thessaloniki, Stad Van Geesten van Mark Mazower bij bol.com